Trở về sau nhiệm vụ lịch sử, Thượng tá Vũ Đức Hùng kể lại giây phút điều khiển “hổ mang chúa” dẫn đầu đội hình 5 chiếc bay qua Quảng trường Ba Đình lịch sử.
Ngày 2/9, Quảng trường Ba Đình ngập tràn cờ hoa, hàng vạn người dân hướng ánh mắt về bầu trời. Tiếng động cơ gầm rít, chói gắt nhưng đầy uy lực, rồi đội hình 5 chiếc Su-30MK2 xé tầng mây, rạch một đường xanh thẳm, để lại vệt khói trắng mảnh mai như nét bút ký vào không trung.
Trong khoảnh khắc ấy, tất cả cùng nín thở. Ai cũng biết, đây không chỉ là một màn biểu diễn bay, mà còn là sự khẳng định sức mạnh, bản lĩnh và khát vọng của Không quân Nhân dân Việt Nam trong đại lễ 80 năm Quốc khánh.
Su-30MK2 thả nhiễu, lộn vòng trên bầu trời Ba Đình sáng 2/9.
Người cầm lái chiếc chiến đấu cơ mở đường hôm đó là Thượng tá Vũ Đức Hùng - Phó Trung đoàn trưởng, Tham mưu trưởng Trung đoàn 927, Sư đoàn Không quân 371. Một nhiệm vụ chỉ ít phút ngắn ngủi trên bầu trời, nhưng là thành quả của hàng tháng trời chuẩn bị, và là dấu ấn để đời của một phi công quân đội.
Khoảnh khắc lịch sử
Năm ngày sau lễ Quốc khánh, chúng tôi tìm đến Trung đoàn 927, nơi Thượng tá Vũ Đức Hùng đang công tác.
Không còn ánh đèn rực rỡ, không còn tiếng hô vang đồng thanh của biển người dưới Quảng trường, chỉ còn bầu trời thu trong xanh, những dãy nhà cấp bốn giản dị và khu sân bay dã chiến thoang thoảng mùi dầu máy. Và ở đó, trong bộ quân phục chỉnh tề, anh tiếp chúng tôi bằng nụ cười kiệm lời, đôi mắt vẫn ánh lên niềm tự hào.
Anh nói, khi nhận lệnh được chọn làm người mở đường trong đội hình Su-30MK2 bay biểu diễn qua Quảng trường Ba Đình, cảm xúc đầu tiên không chỉ là vinh dự, mà còn là một áp lực khổng lồ.
Thượng tá Vũ Đức Hùng - Phó Trung đoàn trưởng, Tham mưu trưởng Trung đoàn 927, Sư đoàn Không quân 371.
“Đối với tôi, được đại diện cho Không quân Nhân dân Việt Nam, bay qua bầu trời Quảng trường Ba Đình trong ngày Quốc khánh 80 năm, là một niềm tự hào to lớn. Nhưng niềm tự hào đó cũng đồng nghĩa với trách nhiệm cực kỳ nặng nề, bởi chỉ một sai sót nhỏ thôi cũng có thể ảnh hưởng đến toàn bộ đội hình, thậm chí đến hình ảnh của lực lượng trước hàng triệu ánh mắt của đồng bào cả nước", Thượng tá Hùng nói chậm rãi.
Chúng tôi nghe anh kể về hành trình chuẩn bị. Ngay từ đầu năm, khi có kế hoạch về nhiệm vụ A80, Bộ Tư lệnh đã giao cho Trung đoàn 927 triển khai đội hình bay Su-30MK2. Cả đơn vị bước vào một đợt huấn luyện đặc biệt, bắt đầu từ đội hình 2 chiếc, nâng lên 3, 4 rồi 5 chiếc. Mỗi lần tăng thêm một máy bay, độ khó lại tăng gấp bội.
Cứ thế, cả đội hình phi công Su-30MK2 bước vào một giai đoạn huấn luyện dày đặc, có khi từ sáng sớm đến tối muộn.
Mỗi ngày, lịch trình gần như cố định. Họp phân tích tình huống, bay huấn luyện, hạ cánh, rút kinh nghiệm, rồi lại bay tiếp. Những bài bay đầu tiên thường ở khu vực thao trường, xa khu dân cư để đảm bảo an toàn. Khi đội hình dần nhuần nhuyễn, họ mới chuyển sang các đường bay mô phỏng đúng tuyến sẽ thực hiện trong ngày Quốc khánh.
Thượng tá Vũ Đức Hùng lúc chuẩn bị cất cánh khỏi sân bay Hoà Lạc, tiến về bầu trời Thủ đô.
“Nói nôm na, nhiệm vụ giống như một buổi biểu diễn nghệ thuật, nhưng khác ở chỗ, sân khấu của chúng tôi rộng hàng trăm km² và sai sót thì không thể sửa lại. Chính vì thế, tập luyện không chỉ để nhớ động tác, mà còn để biến từng thao tác thành phản xạ tự nhiên. Khi bay trên bầu trời Ba Đình, chúng tôi không còn nghĩ mình đang biểu diễn, mà chỉ làm đúng như hàng trăm lần đã tập trước đó", anh chia sẻ.
Trong quá trình tập luyện, khó khăn lớn nhất chính là giữ cự ly. Phi công dẫn đầu phải giữ tốc độ, độ cao và góc nghiêng thật ổn định, còn các máy bay phía sau phải “ăn khớp” tuyệt đối. Một rung động nhỏ trong buồng lái cũng có thể khiến phi công mất vài giây để điều chỉnh, và chỉ cần vài giây thôi là cả đội hình đã xô lệch.
“Có lần, trong một buổi tập, đội hình suýt gặp sự cố vì gió quẩn. Chỉ một luồng gió xoáy bất ngờ, một chiếc máy bay bị chao đảo, cả đội lập tức phải xử lý theo phản xạ. Chúng tôi rút ra nhiều kinh nghiệm từ những tình huống như thế để không bị bất ngờ khi bay qua Quảng trường”, anh kể.
Khi còn 2 tuần trước Quốc khánh, cường độ tập luyện tăng gấp đôi. Mỗi phi công đều hiểu, đây không chỉ là một màn bay, mà còn là nhiệm vụ chính trị quan trọng. Có hôm, sau khi kết thúc chuyến bay, quần áo ướt đẫm mồ hôi, họ vẫn ngồi lại phòng họp đến nửa đêm để xem lại video ghi hình, phân tích từng góc bay, từng chi tiết nhỏ.
Thượng tá Vũ Đức Hùng trên buồng lái Su-30MK2, dẫn đầu đội hình.
“Cảm giác lúc đó rất đặc biệt. Trong buồng lái, tôi không nghĩ về bản thân mình nhiều, mà nghĩ nhiều hơn đến anh em phía sau, đến toàn đội hình. Nếu người dẫn đầu sai, thì tất cả sẽ sai. Trách nhiệm đó đè nặng, nhưng cũng chính nó khiến tôi vững vàng hơn”, anh nói.
Nhiệt huyết tuổi trẻ trong vệt sáng nhiễu nhiệt
Trong màn bay của đội hình Su-30MK2 hôm Quốc khánh, khoảnh khắc được nhiều người nhớ nhất chính là khi những quả nhiễu nhiệt bùng sáng, tỏa ra thứ ánh lửa rực rỡ trên nền trời xanh.
Thượng tá Hùng kể, trong chiến đấu, nhiễu nhiệt được dùng để đánh lừa tên lửa đối phương, vốn tìm theo nguồn nhiệt để tấn công. Nhưng lần này, khi được thả xuống bầu trời Ba Đình, nhiễu nhiệt không còn là “chiến thuật”, mà trở thành biểu tượng.
“Chúng tôi nói đùa với nhau, đó không chỉ là nguồn nhiệt của máy bay, mà còn là nhiệt huyết của tuổi trẻ, của thế hệ phi công hôm nay gửi đến đồng bào cả nước trong ngày trọng đại. Mỗi vệt sáng rực trên trời, cũng là lời khẳng định chúng tôi luôn sẵn sàng bảo vệ Tổ quốc, bằng tất cả sức trẻ và lòng trung thành”, anh nói trong tự hào.
Biên đội 5 chiếc Su-30Mk2 trong đại lễ A80.
Nghe anh nói, chúng tôi bỗng nhớ lại hình ảnh hàng vạn người dân dưới Quảng trường hôm đó. Khi vệt sáng loang ra, nhiều người đã giơ tay chỉ lên, reo hò, có những em nhỏ mắt tròn xoe thích thú, có cụ già lặng lẽ gật đầu. Đó không chỉ là khoảnh khắc của kỹ thuật, mà là khoảnh khắc của cảm xúc, gắn kết bầu trời với mặt đất, phi công với Nhân dân.
Thượng tá Hùng gắn bó với Su-30MK2 từ năm 2010. Anh gọi chiếc tiêm kích này là “người bạn thép”, vừa mạnh mẽ, vừa đòi hỏi sự thấu hiểu và đồng hành.
Su-30MK2 là một trong những chiến đấu cơ hiện đại bậc nhất của Không quân Nhân dân Việt Nam. Nó có thể thực hiện những động tác nhào lộn phức tạp, mang vũ khí hiện đại, đủ sức đối phó nhiều tình huống trên không. Nhưng để điều khiển nó, phi công phải trải qua một quá trình huấn luyện khắc nghiệt, từ những loại máy bay sơ cấp đến nâng cao, tích lũy hàng trăm, thậm chí hàng nghìn giờ bay.
“Mỗi lần ngồi vào buồng lái, tôi luôn cảm nhận rõ ràng rằng đây không phải là máy móc vô tri. Nó như một sinh thể, đòi hỏi mình phải hòa nhịp với nó. Nếu hiểu nó, tin tưởng nó, nó sẽ cùng mình vượt qua mọi thử thách".
15 năm qua, với hàng nghìn giờ bay, anh coi Su-30MK2 như một phần cuộc sống. Và chính chiếc “hổ mang chúa” ấy đã đưa anh đến một trong những khoảnh khắc để đời.
Quảng trường Ba Đình sáng 2/9.
Khi chúng tôi hỏi đâu là khoảnh khắc đáng nhớ nhất trong sự kiện A80, anh không trả lời ngay. Anh lặng im vài giây, rồi chậm rãi:
“Có lẽ là giây phút vừa bay qua Quảng trường, khi nhìn xuống thấy lá cờ Tổ quốc tung bay, hàng vạn người dân ngước nhìn. Lúc ấy, tôi cảm thấy mọi nỗ lực tập luyện, mọi giọt mồ hôi, thậm chí những lo lắng trước đó… đều xứng đáng".
Với một phi công, mỗi chuyến bay đều quan trọng. Nhưng có những chuyến bay mang ý nghĩa đặc biệt, trở thành kỷ niệm không bao giờ phai. Và với anh, nhiệm vụ bay qua Quảng trường Ba Đình ngày Quốc khánh 80 năm chính là một dấu ấn để đời.
“Khi mình bay, không chỉ là bản thân mình bay, mà là cả hình ảnh Không quân Nhân dân Việt Nam bay, cả Tổ quốc bay cùng mình. Cảm giác đó, thật sự không gì so sánh được", anh tự hào chia sẻ.
Đội hình 5 chiếc bay thấp, thẳng hàng qua Quảng trường Ba Đình không đơn thuần là màn chào mừng, mà còn là biểu tượng của sự đoàn kết, kỷ luật và sức mạnh đồng đội.
Trong đó, chiếc dẫn đầu do Thượng tá Hùng điều khiển mang ý nghĩa “mở đường”, hình ảnh của thế hệ sĩ quan không quân dày dạn kinh nghiệm, dẫn dắt lớp trẻ tiếp bước.
16.000 chiến sĩ hùng tráng bước trên Quảng trường.
Khoảnh khắc thả nhiễu nhiệt cũng mang nhiều lớp nghĩa. Ở góc độ quân sự, nó nhắc nhở về tính thực chiến, các phi công không chỉ bay biểu diễn, mà luôn trong tâm thế chiến đấu. Ở góc độ tinh thần, như anh Hùng nói, đó là “nhiệt huyết tuổi trẻ”, nguồn năng lượng sẵn sàng cháy hết mình vì Tổ quốc.
Nhiệm vụ A80 đã hoàn thành, nhưng đối với Thượng tá Vũ Đức Hùng và đồng đội, không có khoảng nghỉ dài. Sau những ngày lễ, họ lại quay về với các chuyến bay huấn luyện thường nhật, tiếp tục rèn luyện kỹ năng, sẵn sàng cho những nhiệm vụ mới, có thể bất ngờ, có thể cam go hơn.
Nhìn anh, chúng tôi hiểu, những chuyến bay lịch sử như hôm Quốc khánh chỉ là bề nổi mà người dân được thấy. Phía sau đó là hàng nghìn giờ tập luyện miệt mài, là mồ hôi, là nỗ lực lặng thầm của cả một thế hệ phi công. Và cũng phía sau đó, là niềm tin bất biến, bảo vệ vững chắc bầu trời Tổ quốc.
