Hài cốt liệt sĩ mất tích bí ẩn

Người mẹ 93 tuổi mong mỏi từng ngày được thấy hài cốt của con là liệt sĩ Lưu Thanh Tâm. Tuy nhiên, cơ quan chức năng ở tỉnh Tây Ninh tiếp nhận hài cốt hiện vẫn chưa có câu trả lời thỏa đáng

Tháng 12-2017, Báo Người Lao Động nhận đơn kêu cứu của gia đình thân nhân liệt sĩ (LS) Lưu Thanh Tâm. Từng câu, từng chữ trong đơn thấm đẫm nỗi khắc khoải, xót xa lẫn bức xúc đã thôi thúc chúng tôi tìm về xóm 9, thôn Hoàng Thượng, xã Kim Xá, huyện Vĩnh Tường, tỉnh Vĩnh Phúc để gặp ông Lưu Văn Vinh (50 tuổi) - em trai LS Lưu Thanh Tâm.

Hy sinh trong chiến đấu

Ông Vinh cho biết mấy hôm nay, cụ Nguyễn Thị Én (93 tuổi, mẹ ông Vinh) ốm nặng, chỉ nằm một chỗ. "Mẹ tôi chắc chẳng sống được bao lâu. Bà chỉ còn một nguyện vọng là trước lúc nhắm mắt xuôi tay được thấy hài cốt anh tôi" - ông Vinh thở dài.

Bà Nguyễn Thị Én đã già yếu và ốm nặng, chỉ mong được tìm thấy hài cốt con. Ảnh dưới: Liệt sĩ Lưu Thanh Tâm. Ảnh: VĂN DUẨN

Nằm trên giường bệnh, cố gắng lắm cụ Én mới thều thào: "Chẳng làm đến đầu đến đũa gì cả. Họ để mất hài cốt con tôi, tìm bao giờ cho được? Thật vô trách nhiệm".

Theo trình bày của ông Vinh, ông Lưu Thanh Tâm (SN 1955) nhập ngũ tháng 2-1975 tại Tiểu đoàn 1, Trung đoàn 28, Sư đoàn 10, Quân đoàn 3 và hy sinh ngày 17-7-1978 khi chiến đấu bảo vệ biên giới tại tỉnh Tây Ninh. Trong giấy báo tử ngày 20-12-1978 của quân đội gửi về cho gia đình ghi rõ thi hài LS Lưu Thanh Tâm mai táng tại mộ số 32, hàng 3 Nghĩa trang 2 xã Thạnh Tây, huyện Tân Biên, tỉnh Tây Ninh.

Ông Vinh cho biết do hoàn cảnh khó khăn nên mãi đến ngày 10-3-2011, ông mới cùng một người anh khác và một cháu trai vào Nghĩa trang Liệt sĩ xã Thạnh Tây. Tuy nhiên, khi đến nơi, ông hết sức bất ngờ vì không có bất cứ thông tin gì. Ông đến Sở Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB-XH) tỉnh Tây Ninh để tìm câu trả lời.

Ngày 17-3-2011, Phó Giám đốc Sở LĐ-TB-XH tỉnh Tây Ninh Vương Thị Thơi ký một giấy xác nhận với nội dung: "Qua kiểm tra danh sách mộ LS, Sở LĐ-TB-XH tỉnh Tây Ninh không tìm thấy phần mộ LS Lưu Thanh Tâm trong các nghĩa trang LS thuộc tỉnh quản lý".

Ông Vinh và người thân thật sự hụt hẫng, hoang mang. Nhưng đã đi hàng ngàn cây số vào tận đây nên họ tiếp tục tìm đến Nghĩa trang LS huyện Tân Biên xem thử. Cũng như tại Nghĩa trang LS xã Thạnh Tây, ban quản trang mở danh sách các LS an táng tại đây nhưng không tìm thấy bất cứ thông tin gì về LS Lưu Thanh Tâm. Tuy nhiên, khi người quản trang giở danh sách LS Nghĩa trang 2 đã bốc trước khi cải táng về Nghĩa trang Liệt sĩ đồi 82 Tân Biên thì hé lộ một chi tiết quan trọng. Người quản trang này cũng thông tin thêm là Nghĩa trang 2 (còn gọi là Nghĩa trang Z) trước năm 1990 để mất 14 ngôi mộ do bị chuyển trộm, chuyển không trình báo vì thời điểm đó không có quản trang.

"Trong danh sách 14 hài cốt LS bị mất, không ghi cụ thể thân nhân LS và quê quán ở đâu, chỉ ghi tên LS. Tôi thấy trong danh sách này ở hàng thứ 6 có tên LS Lưu Anh Tân (SN 1955), mai táng ở mộ số 36, hàng 3, đã mất mộ" - ông Vinh kể.

Do sai sót trong ghi chép?

Sau khi vào Tây Ninh tìm kiếm hài cốt của anh bất thành, ông Vinh làm đơn gửi Đài Tiếng nói Việt Nam để cầu cứu. Rất may, ông Dương Tấn Tựa (ngụ xã Minh Phú, huyện Sóc Sơn, TP Hà Nội) nghe đài biết thông tin nên liên lạc với gia đình, cho biết ông là đồng đội cùng ở tiểu đội trinh sát với LS Lưu Thanh Tâm.

Năm 2013, bà Én ủy quyền cho ông Tựa đi tìm thông tin phần mộ LS Lưu Thanh Tâm. Với sự giúp đỡ của ông Tựa, ngày 11-11-2013, Cục Chính trị Bộ Tư lệnh Quân đoàn 3 có công văn trả lời gia đình về việc xác minh thông tin LS. Theo đó, căn cứ hồ sơ lưu tại đơn vị, LS Lưu Thanh Tâm nhập ngũ tháng 2-1975, cấp bậc trung sĩ, Tiểu đội trưởng thuộc Tiểu đoàn bộ 1, Trung đoàn 28, Sư đoàn 10, Quân đoàn 3; hy sinh ngày 17-7-1978; mai táng tại mộ số 36, hàng 3, Nghĩa trang số 2 xã Thạnh Tây.

Quân đoàn 3 cũng cho biết trong biên bản bàn giao LS số 01/CT ngày 4-1-1979, phần mộ LS Lưu Anh Tân được Sư đoàn 10 bàn giao cho Phòng TB - XH huyện Tân Biên với số thứ tự 35, trang 4 của danh sách LS tại Nghĩa trang 2 xã Thạnh Tây. Sau tiếp nhận đề nghị của gia đình, đơn vị đã tra cứu hồ sơ lưu trữ nhưng không có thông tin về LS Lưu Thanh Tâm mà chỉ có LS Lưu Anh Tân với đầy đủ thông tin như LS Lưu Thanh Tâm mà gia đình cấp và theo giấy báo tử số 01/ABT ngày 20-12-1979 của Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Vĩnh Phú. Và theo xác nhận của Phòng LĐ-TB-XH huyện Vĩnh Tường thì huyện này chỉ có LS Lưu Thanh Tâm với các thông tin như đã nêu, không có LS Lưu Anh Tân.

"Từ những căn cứ nêu trên, Cục Chính trị, Quân đoàn 3 xác định LS Lưu Anh Tân có hồ sơ lưu trữ tại đơn vị tên đúng là Lưu Thanh Tâm. Do sai sót của đơn vị trong quá trình ghi chép, đăng ký thông tin đã ghi không đúng tên của LS Lưu Thanh Tâm. Đề nghị Sở LĐ-TB-XH tỉnh Tây Ninh căn cứ vào công văn này xác minh phần mộ LS Lưu Thanh Tâm (Lưu Anh Tân) và thống nhất với gia đình sửa lại cho đúng các thông tin LS" - công văn trả lời nêu rõ.

Hoàn toàn thất vọng

Ngày 17-11-2013, ông Vinh làm đơn gửi Sở LĐ-TB-XH tỉnh Tây Ninh đề nghị trả lời cũng như giải quyết việc làm mất hài cốt LS Lưu Thanh Tâm.

Ngày 31-12-2013, Phòng LĐ-TB-XH huyện Tân Biên cùng Ban Quản trang Nghĩa trang LS Tân Biên có công văn trả lời với nội dung: "Căn cứ vào danh sách quản lý mộ chí tại Nghĩa trang LS Tân Biên, tại đây không có phần mộ LS Lưu Thanh Tâm như gia đình cung cấp. Phần mộ LS của gia đình đã được cất bốc trước khi có lệnh cải táng vào Nghĩa trang LS Tân Biên, trước năm 1990".

Ông Vinh và gia đình hoàn toàn thất vọng. "Họ nói phần mộ của anh tôi được bốc trước năm 1990 mà không cho gia đình biết. Ai đã cất bốc mộ LS của anh tôi và đem đi đâu?" - ông Vinh bức xúc.

Không chấp nhận, ông Vinh tiếp tục thu thập toàn bộ chứng cứ, tài liệu, nhiều lần gửi đơn khiếu nại lên Bộ LĐ-TB-XH cùng các cơ quan chức năng đề nghị làm rõ việc mất hài cốt LS Lưu Thanh Tâm. Suốt 5 năm qua, không biết bao nhiêu lá đơn gửi đi, không biết bao nhiêu cuộc điện cho ngành lao động từ trung ương đến tỉnh Tây Ninh nhưng không có câu trả lời thỏa đáng.

Gần đây nhất, ngày 8-9-2017, gia đình nhận được công văn của Sở LĐ-TB-XH tỉnh Tây Ninh trả lời, cho biết đến nay vẫn chưa xác định rõ việc ai đã cất bốc 14 hài cốt LS, trong đó có LS Lưu Thanh Tâm. Nhận được công văn này, gia đình ông càng đau đớn hơn.

"Mẹ tôi yếu lắm rồi, chắc không sống được bao lâu nữa. Tôi yêu cầu ngành LĐ-TB-XH tỉnh Tây Ninh phải tìm và trả lại đúng phần mộ hài cốt LS cho gia đình và phải truy trách nhiệm về việc làm mất hài cốt LS theo quy định của pháp luật" - ông Vinh bày tỏ.

Ngày 29-1, Cục Người có công (Bộ LĐ-TB-XH) sẽ có buổi làm việc với gia đình LS Lưu Thanh Tâm và Sở LĐ-TB-XH tỉnh Tây Ninh xung quanh việc mất hài cốt LS.

Chưa xác định được

Ngày 23-1, trao đổi với phóng viên Báo Người Lao Động, bà Nguyễn Thị Nhiền, Phó Giám đốc Sở LĐ-TB-XH tỉnh Tây Ninh, cho biết năm 1979, tỉnh Tây Ninh nhận bàn giao trên giấy tờ mộ các LS từ Sư đoàn 10, trong đó có LS Lưu Thanh Tâm. Năm 1990, tỉnh Tây Ninh cải táng các mộ vào Nghĩa trang LS huyện Tân Biên. Lúc cải táng phát hiện 14 mộ không có hài cốt, trong đó có mộ của LS Lưu Thanh Tâm. Ngoài việc rà soát, kiểm tra hồ sơ lưu trữ, sở cũng đã trao đổi với Quân đoàn 3 về một số thông tin không trùng khớp, đồng thời gặp những người thực hiện cải táng, an táng hài cốt LS nhưng có người đã mất, người thì lúc nhớ, lúc quên.

"Tôi rất chia sẻ sự hy sinh, mất mát, đau đớn của gia đình LS Lưu Thanh Tâm suốt 40 năm qua và rất mong được sự thông cảm của gia đình. Đến nay, chúng tôi vẫn chưa xác định được ai đã bốc 14 hài cốt LS mà Sư đoàn 10 bàn giao" - bà Nhiền phân trần và cho biết thời gian tới, sở này sẽ phối hợp Quân đoàn 3 và các đơn vị liên quan làm rõ việc bốc mộ trước khi cải táng vào Nghĩa trang LS huyện Tân Biên.