Trong bối cảnh người Mỹ ngày càng phẫn nộ vì giá nhiên liện leo thang và lạm phát tại nước này tăng lên mức kỷ lục trong vòng 40 năm, Tổng thống Joe Biden cho rằng những bước đi nhỏ, dù gần như mang tính biểu tượng cũng đáng để thực hiện, đơn cử là việc kêu gọi miễn thuế nhiên liệu liên bang và thúc giục lọc thêm dầu. Tuy nhiên, kế hoạch này của ông Biden đang gặp trở ngại từ Hạ viện và chính các công ty dầu khí.
Theo giới phân tích, đây được xem là thách thức đối với ông Biden trước thềm cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ quan trọng, dự kiến diễn ra vào tháng 11 tới. Nếu không thể hiện thực hóa chiến dịch, Nhà Trắng sẽ phải thay đổi cách tiếp cận trong vấn đề này.
Truyền thông quốc tế ngày 23/6 đưa tin, Tổng thống Mỹ Joe Biden mới đây đã kiến nghị với quốc hội về việc tạm dừng đánh thuế nhiên liệu liên bang trong 3 tháng giữa lúc giá cả nước này tăng mạnh. Cụ thể, ông Biden kêu gọi dỡ bỏ mức thuế liên bang 0,184 USD/gallon (khoảng 3,78 lít) đối với xăng cho đến tháng 9, đồng thời yêu cầu các bang thực hiện các bước loại bỏ thuế xăng và diesel mà các bang áp riêng cũng như thúc giục các công ty lọc dầu tăng công suất. Các biện pháp trên có thể giúp giảm khoảng 1 USD/gallon nếu được thông qua.
“Bằng cách ngừng thu mức thuế 0,184 USD với mỗi gallon xăng trong 90 ngày tới, chúng ta có thể kéo giảm giá xăng và đem lại đôi chút nhẹ nhõm cho các hộ gia đình. Tôi hiểu rõ rằng chỉ riêng kỳ nghỉ thuế sẽ không giải quyết được vấn đề, song sẽ giúp chúng ta có thêm chút không gian để thở trước khi tiếp tục cuộc chiến hạ giá lâu dài”, ông Biden nêu rõ. Tuy nhiên, theo CNN, nỗ lực này phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố mà Tổng thống Biden không thể kiểm soát, trong đó có nhiệm vụ thuyết phục quốc hội. Phần lớn đảng viên Cộng hòa ở quốc hội phản đối đề xuất miễn thuế xăng dầu, thậm chí kế hoạch này còn vấp phải hoài nghi từ chính các thành viên đảng Dân chủ.
Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi không cam kết ủng hộ "kỳ nghỉ thuế" trong tuyên bố được đưa ra sau phát biểu của ông Biden. “Hãy chờ xem đề xuất của Tổng thống sẽ đạt được đồng thuận đến mức nào tại Hạ viện và Thượng viện”, bà viết trên Twitter. Trước đó, cựu Tổng thống Barack Obama trong chiến dịch tranh cử năm 2008 từng gọi đề xuất về “kỳ nghỉ thuế xăng dầu” là “mánh chính trị” để thu hút phiếu bầu.
Theo Reuters, các quan chức Nhà Trắng được cho là đã nghiên cứu ý tưởng về “kỳ nghỉ thuế nhiên liệu liên bang” suốt nhiều tháng qua, song trì hoãn cho đến nay một phần vì lo ngại phản ứng của quốc hội. Đáp lại những phản ứng trái chiều, ông Biden nhấn mạnh rằng thực tế giá xăng đang ở mức 5 USD/gallon, tăng gần 2 USD/gallon kể từ khi bùng nổ cuộc xung đột tại Ukraine, là vấn đề cực kỳ báo động. Tổng thống Biden tái khẳng định, dù chỉ mang tính chất biểu tượng nhưng bước đi này cũng rất đáng để thực hiện.
“Giờ không phải lúc để trục lợi, các công ty dầu khí phải chuyển lại khoản lợi nhuận chênh lệch”, ông Biden nêu rõ. Trước đó, Cố vấn an ninh năng lượng cấp cao tại Bộ Ngoại giao Mỹ Amos Hochstein nhận định: “Trong tình cảnh hiện nay, kế hoạch này không thể coi là một “mánh chính trị”, mà mở ra chút không gian cho người Mỹ, trước khi bước vào đợt cao điểm du lịch mùa hè”.
CNN dẫn lời một số nhà kinh tế cho biết người tiêu dùng có thể hưởng lợi rất ít từ chính sách miễn thuế xăng dầu, do các nhà bán lẻ đơn giản chỉ cần nâng giá cơ sở để bù đắp khoản chênh lệch. Jason Furman, chuyên gia kinh tế cấp cao trong chính quyền cựu Tổng thống Obama nêu quan điểm: “Các nhà máy lọc dầu hiện nay thậm chí còn bịhạn chếnhiều hơn, nên nguồn cung gần như rơi vào tình trạng không thể tăng thêm. Phần lớn khoản 0,184 USD tiết kiệm được nhờ kỳ nghỉ thuế sẽ rơi vào tay các ông lớn dầu khí, còn người tiêu dùng có thể chỉ nhận được vài xu”.
Thực tế, phần lớn các nhà máy lọc dầu Mỹ đều ngần ngại tăng sản lượng, bất chấp lời kêu gọi của Tổng thống Biden, do lo ngại giá xăng không duy trì ở mức cao đủ lâu để thu lợi nhuận. Công suất lọc dầu của Mỹ cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng trong đại dịch COVID-19. Các nhà máy đang hoạt động với gần 90% công suất, song cần nhiều thời gian để mở rộng quy mô, do khó khăn từ chuỗi cung ứng, tuyển dụng lao động và các quy định môi trường khắt khe.
Chuyên gia năng lượng Mark Finley của Viện Chính sách công Baker ở Texas, cho biết động thái của chính quyền ông Biden có thể không giúp tăng nguồn cung mà ngược lại khiến thị trường thêm sợ hãi. Trong khi đó, Mike Worth, Giám đốc điều hành tập đoàn nhiên liệu Chevron bày tỏ rằng Tổng thống Biden không nên áp đặt một chiều với ngành dầu khí mà cần thay đổi cách tiếp cận vấn đề.
Được biết, mới chỉ có một số bang tại Mỹ như New York hay Connecticut đã có động thái đình chỉ thuế nhiên liệu hoặc tạm hoãn tăng thuế đối với mặt hàng này. Nếu được miễn từ nay cho tới cuối tháng 9, các doanh nghiệp xăng, dầu ở Mỹ sẽ không phải đóng khoản thuế lên tới 10 tỷ USD. Trong khi nguồn thu này vốn là một phần quan trọng của Quỹ tín thác cao tốc (Highway Trust Fund), vốn được sử dụng để bảo trì hệ thống giao thông công cộng và đường bộ. Tuy nhiên, Tổng thống Biden khẳng định có thể bù khoản thiếu hụt này từ các nguồn thu khác.
Trước đó, Tổng thống Biden đã thực hiện nhiều biện pháp để hạ nhiệt giá xăng, bao gồm việc giải phóng 1 triệu thùng dầu/ngày từ kho dự trữ dầu chiến lược, cân nhắc kế hoạch xả thêm 60 triệu thùng nữa từ các đối tác quốc tế và mở rộng khả năng tiếp cận các loại nhiên liệu sinh học.
