Quan hệ Nga - Trung Quốc: Đối tác không giới hạn

Chuyến thăm Trung Quốc của Thủ tướng Nga nhằm tái khẳng định sự xoay trục mạnh mẽ về phía châu Á, đặc biệt là Bắc Kinh, trong bối cảnh Mátxcơva phải đối mặt với các lệnh trừng phạt từ phương Tây.

Hai Thủ tướng đã tham gia cuộc họp tại Hàng Châu với chương trình nghị sự tập trung vào hợp tác thương mại - đầu tư, năng lượng, giao thông, nông nghiệp và công nghệ cao...

Thủ tướng Nga Mikhail Mishustin khẳng định, quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện trong kỷ nguyên mới giữa Nga và Trung Quốc đang ở mức cao nhất từ trước đến nay.

Ông lưu ý, Nga sẵn sàng tăng cường trao đổi cấp cao với Trung Quốc, tổ chức các hoạt động văn hóa Nga - Trung, làm phong phú thêm nội hàm quan hệ song phương, đồng thời mở rộng trao đổi trong các lĩnh vực như thương mại, đầu tư, giao thông vận tải, năng lượng, nông nghiệp, kinh tế số...

Về phía Trung Quốc, Thủ tướng Lý Cường khẳng định, Bắc Kinh sẵn sàng phối hợp “để củng cố đối thoại chiến lược và mở rộng hợp tác trong mọi lĩnh vực”. Ông cũng nhấn mạnh, việc tăng cường hợp tác nhằm bảo đảm lợi ích chung của hai bên.

Trước đó, vào tháng 2-2022, Tổng thống Nga Vladimir Putin và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã ký kết quan hệ đối tác "không giới hạn". Mátxcơva chuyển hướng sang tăng cường hợp tác với Bắc Kinh để giảm thiểu tác động từ các lệnh trừng phạt của phương Tây, tập trung vào thương mại song phương, tăng cường thanh toán bằng đồng nhân dân tệ của Trung Quốc và hợp tác năng lượng.

Đặc biệt, chuyến thăm Nga của Chủ tịch Tập Cận Bình vào tháng 5-2025 đã làm nổi bật mối quan hệ đối tác đang phát triển mạnh mẽ, giúp Nga đối phó với các lệnh trừng phạt của phương Tây. Trung Quốc hiện là đối tác thương mại lớn nhất của Nga và đến năm 2024, thương mại song phương giữa hai nước đạt mức cao kỷ lục 245 tỷ USD.

Việc Trung Quốc tăng vọt lượng dầu khí mua từ Nga, đưa Bắc Kinh trở thành quốc gia hàng đầu nhập khẩu năng lượng của Mátxcơva, mang lại nguồn thu quan trọng cho nước Nga.

Tổng thống Vladimir Putin cho biết, Trung Quốc mua dầu khí của Nga nhiều hơn bất kỳ quốc gia nào khác trong bối cảnh châu Âu cắt giảm sự phụ thuộc năng lượng vào Nga. Đổi lại, Nga phụ thuộc ngày càng lớn vào hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, từ máy móc đến sản phẩm tiêu dùng.

Với việc các công ty phương Tây rời khỏi thị trường Nga, những thương hiệu ô tô, đồ điện tử và thiết bị gia dụng của Trung Quốc đã nhanh chóng mở rộng sự hiện diện để lấp đầy khoảng trống. Kết quả là mối quan hệ kinh tế chặt chẽ hơn: Nga ngày càng phụ thuộc vào Trung Quốc về thương mại và công nghệ, còn Trung Quốc có được nguồn hàng hóa an toàn phù hợp với lợi ích chiến lược của cả hai quốc gia.

Bị cắt đứt khỏi phần lớn hệ thống tài chính phương Tây, Mátxcơva đã hợp tác với Bắc Kinh để chuyển đổi giao dịch thương mại sang đồng rúp của Nga và đồng nhân dân tệ. Đến cuối năm 2022, ước tính 63% hàng nhập khẩu của Nga từ Trung Quốc được lập hóa đơn bằng đồng nhân dân tệ, tăng mạnh so với những năm trước.

Việc "nhân dân tệ hóa" thương mại này giúp Nga chủ động trong các hoạt động xuất nhập khẩu bất chấp lệnh trừng phạt đối với các ngân hàng của mình, đồng thời qua đó đẩy mạnh quốc tế hóa đồng nhân dân tệ. Hai bên đã đặt ra mục tiêu rõ ràng là tăng kim ngạch thương mại lên 300 tỷ USD vào năm 2030.

Nga và Trung Quốc luôn nhấn mạnh, hợp tác giữa hai nước không nhằm vào nước thứ ba.

Nhà phân tích hàng đầu tại Quỹ An ninh năng lượng quốc gia và cũng là chuyên gia tại Đại học Tài chính (Liên bang Nga) Igor Yushkov cho rằng, sự đối đầu leo thang giữa Bắc Kinh và Washington, cũng như sự xấu đi trong quan hệ giữa Nga và các nước phương Tây, càng thúc đẩy sự phát triển của quan hệ Nga - Trung.

Do đó, chuyến thăm Trung Quốc của Thủ tướng Nga Mikhail Mishustin cho thấy, sự đồng thuận sâu sắc giữa hai quốc gia, và mối quan hệ song phương đang hướng tới sự hợp tác mạnh mẽ hơn dựa trên các mục tiêu chiến lược chung.