Nhiều chuyên gia giao thông cho rằng, đã đến thời điểm kiểm soát phương tiện khi giao thông áp lực, ùn tắc liên miên...

Thí điểm ở 4 quận nội đô trước

Liên quan đến Dự thảo Đề án thu phí xe ô tô vào nội đô, chuyên gia giao thông Phan Lê Bình cho rằng, Hà Nội cần lấy ý kiến rộng rãi của người dân để có kết quả khảo sát thực tế chính xác, tạo sự đồng thuận cao, tránh việc gây phản cảm và bức xúc khi tiến hành triển khai.

Hà Nội cũng cần tính toán lại thời gian thu phí. Chỉ nên thu phí ở giờ cao điểm để các chủ phương tiện chủ động điều tiết, hạn chế di chuyển, tránh ùn tắc giao thông.

img-bgt-2021-img-bgt-2021-0371f7847c1ebe40e70f-1-1663055691-width1620height1080-1666138369-width700height466
Nhiều tuyến đường nội đô đã quá tải so với thiết kế - Ảnh minh hoạ

"Trong phương án cần đưa ra mức thu phí đủ để các chủ phương tiện thay đổi cường độ di chuyển vào nội đô Hà Nội. Tức là số tiền đủ để chủ phương tiện sắp xếp lại thời gian, hạn chế số lượt di chuyển vào nội đô. Tuy nhiên, số tiền này không được cao quá và cũng không được thấp quá", ông Bình góp ý.

Là người có chuyên môn sâu về quy hoạch đô thị, TS. KTS Đào Ngọc Nghiêm, Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch Phát triển Đô thị VN đánh giá: Đã đến lúc phải đặt ra vấn đề kiểm soát phương tiện ô tô vào nội đô.

Tuy nhiên, theo KTS Đào Ngọc Nghiêm, có rất nhiều vấn đề phải xem xét, trong đó có việc tổ chức giao thông, luồng tuyến, đặc biệt là vị trí đặt điểm/trạm thích hợp mới đảm bảo hiệu quả.

"Hà Nội nên chọn lập trạm thu phí ở những vị trí thích hợp nhất, đầu mối giao thông và đặc biệt phải xác định được các khu vực hạn chế giao thông phù hợp. Với đề xuất vừa rồi, tôi thấy chưa thể "lọc" sạch được ô tô vào nội đô.

Cũng theo KTS Nghiêm, trong nội đô hiện nay có những khu vực áp lực rất lớn về giao thông nhưng cũng có những khu vực vẫn bình thường. Do vậy, theo tôi trước hết nên lựa chọn thí điểm 4 quận lõi trước gồm Đống Đa, Ba Đình, Hai Bà Trưng, Hoàn Kiếm.

"Chọn vùng để làm thí điểm đã, sau đó chúng ta sẽ xem xét triển khai tiếp", Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch Phát triển Đô thị VN nhấn mạnh.

Hoàn thiện giao thông công cộng trước

TS Khương Kim Tạo - nguyên phó Chánh Văn phòng Uỷ ban ATGT Quốc gia bày tỏ lo ngại, việc thu phí xe vào nội đô để giảm ùn tắc giao thông sẽ gặp nhiều khó khăn. Đây là việc các nước triển khai từ lâu rồi, Hà Nội cũng đặt ra từ nhiều năm nay rồi. Nhưng khó thực hiện nhất là do mạng lưới giao thông của mình hiện nay nó là sự kết hợp của nhiều mạng lưới giao thông, vừa là mạng lưới ô bàn cờ, vừa là mạng lưới vành đai và trục xuyên tâm.

Trong khi đó, mạng lưới giao thông công cộng vẫn chưa hoàn thiện, còn nhiều tuyến đường sắt đô thị chậm triển khai. Khi giao thông công cộng chưa thuận tiện, người dẫn sẽ vẫn phải sử dụng phương tiện cá nhân. Nhưng cũng không phải ai cũng sẵn sàng hay có điều kiện để nộp phí. Ví dụ như công nhân, viên chức, họ chỉ có thu nhập là lương, giờ phải trả phí cũng khó.

Khi đó, người ta sẽ có hiện tượng "lách" nộp phí bằng cách tránh các cung đường lớn có trạm thu phí, tìm đến các đường nhỏ, làm gia tăng việc ùn tắc ở các cung đường này.

Hay nhiều người "có điều kiện" hơn thì sẽ tìm cách mua nhà vào phía trong vành đai để tránh việc phải trả phí thường xuyên, lâu dài. Như thế lại xảy ra hiện tượng người dân tập trung vào phía trong vành đai, càng tăng thêm ùn tắc trong nội đô. Trong khi mong muốn của chúng ta là giãn dân ra các khu vực ngoại thành.

TS Khương Kim Tạo nhấn mạnh, một thực tế nữa cũng phải nhìn nhận là ùn tắc bây giờ không chỉ diễn ra ở trong mà còn ở ngoài trung tâm thành phố. Vậy thu phí vào nội đô cũng cần tính toán đến vấn đề này.

Đáng chú ý, TS. Vũ Anh Tuấn, Phó trưởng Bộ môn Quy hoạch và Quản lý GTVT (Trường Đại học GTVT) cho rằng, chỉ tính đến thu phí nội đô khi đã có 4 tuyến vận tải khối lượng lớn. Khi Hà Nội có được 4 tuyến metro, lúc đó chúng ta mới có cơ sở để triển khai và đưa bài toán này vào, bài toán hỗ trợ hạn chế sử dụng xe cá nhân. Cơ bản nhất vẫn là phải có hệ thống giao thông công cộng, nếu chỉ thực hiện riêng đề án này thì đóng góp vào việc giảm ùn tắc giao thông là không đáng kể

Dành quan tâm đặc biệt đến vấn đề bãi đỗ xe, ông Nguyễn Văn Thanh, nguyên Phó Tổng cục trưởng Đường bộ VN cho rằng, việc thu phí ô tô vào nội đô Hà Nội đã đưa ra nhiều lần, nhưng phương án cần phải đánh giá được tác động cụ thể đến chủ phương tiện.

Khi hạn chế ô tô vào nội đô thì cơ quan chức năng bố trí bãi đỗ xe thế nào? Giao thông công cộng ra vào nội đô đáp ứng được việc đi lại thuận tiện không? Điều này phải được làm rõ. Đặc biệt, mức phí vào nội đô cần quy định làm sao cho phù hợp. Bởi nếu giá vé gửi xe cao hơn phí vào nội đô, chủ phương tiện sẽ chấp nhận mất phí để vào nội đô thay vì gửi xe.

"Cơ quan đề xuất xây dựng đề án của TP cần nhìn nhận trước các vướng mắc, khó khăn để điều tiết trong quá trình áp dụng", ông Thanh nói thêm.

Lê Tươi / Báo Giao thông