Sau giai đoạn tăng nóng hồi tháng 8, thị trường chứng khoán suy yếu cả về điểm số lẫn thanh khoản. Nhiều nhận định cho rằng dòng tiền đầu cơ, lướt sóng đang có dấu hiệu rời khỏi thị trường và đây là thời điểm tốt cho các nhà đầu tư dài hạn.
Dòng tiền “nóng” suy giảm
Trong giai đoạn VN-Index vượt 1.500 điểm và tăng mạnh lên mốc 1.700 điểm trong tháng 8, thị trường chứng khoán đã ghi nhận dòng tiền tham gia mạnh chưa từng có. Thanh khoản sàn HoSE thường xuyên ở mức trên dưới 50.000 tỷ đồng, cá biệt có những phiên vượt 70.000 tỷ đồng.
Tuy nhiên sau đó, thị trường diễn biến trong trạng thái sideway (đi ngang) một thời gian dài và suy giảm về điểm số trong giai đoạn từ tháng 10. Điều này khiến nhiều nhà đầu tư cá nhân tỏ ra chán nản, vì thực tế việc kiếm tiền trên thị trường ngày càng khó khăn đối với họ.
Việc dòng tiền có xu hướng rút khỏi thị trường là điều dễ hiểu. Theo chia sẻ của nhiều nhà đầu tư, ngay cả trong giai đoạn thị trường tăng nóng trong tháng 8, dù điểm số liên tục thiết lập đỉnh mới, song tài khoản của họ lại không tăng đáng kể. Vì thực tế giai đoạn này, đà tăng chủ yếu tập trung vào nhóm cổ phiếu trụ, trong khi nhóm cổ phiếu vừa và nhỏ - vốn chiếm tỷ trọng lớn trong danh mục của các nhà đầu tư nhỏ lẻ - lại rất ít được hưởng lợi. Trong khi đó, giai đoạn thị trường sideway hay đi xuống thì nhóm cổ phiếu này lại cũng giảm theo thị trường.
 |
| Việc kiếm tiền nhờ đầu cơ, lướt sóng trên thị trường chứng khoán đang trở nên khó khăn hơn |
Trong báo cáo chiến lược hàng tháng mới đây, Chứng khoán Sài Gòn - Hà Nội (SHS) cho rằng dòng tiền mang tính chất đầu cơ trên thị trường chứng khoán đang suy giảm. Điều này thể hiện qua thanh khoản và hiệu suất các nhóm cổ phiếu.
Sau khi tạo đỉnh trong tháng 8 - thể hiện tính chất đầu cơ khá đột biến, thanh khoản đã giảm tháng thứ 2 liên tiếp. Trong tháng 10, giá trị giao dịch trung bình toàn thị trường đạt hơn 36.800 tỷ đồng mỗi phiên, giảm hơn 2% so với tháng 9. Trên HoSE, giá trị giao dịch trung bình đạt hơn 33.600 tỷ đồng mỗi phiên với trung bình 1 tỷ cổ phiếu, giảm mạnh so trung bình 1,67 tỷ cổ phiếu mỗi phiên trong tháng 8.
Thanh khoản trên HNX cũng giảm tháng thứ 2 liên tiếp với giá trị trung bình gần 2.500 tỷ đồng mỗi phiên, sụt 7,85%. Trong khi trên UPCoM, giá trị giao dịch trung bình giảm mạnh hơn 12,2% về khoảng 700 tỷ đồng mỗi phiên. Các số liệu trên phản ánh dòng tiền đầu cơ tiếp tục suy giảm.
Các nhóm cổ phiếu có giá trị giao dịch bình quân cao, gồm ngân hàng, bất động sản và dịch vụ tài chính cũng chứng kiến thanh khoản suy giảm giảm. Theo SHS, đây là biểu hiện của tính chất đầu cơ và kỳ vọng tiếp tục giảm trên thị trường.
Xét về hiệu suất các nhóm cổ phiếu theo vốn hóa, diễn biến kém tích cực nhất trong tháng 10 là nhóm vốn hóa trung bình với chỉ số VNMID giảm gần 4,8%. Nhóm này đang chịu áp lực bán mạnh sau giai đoạn tăng, có tính chất đầu cơ ngắn hạn nóng với tỷ lệ dư nợ ký quỹ cao (margin). Nhóm vốn hóa nhỏ cũng có hiệu suất kém khi chỉ số VNSML sụt 2,8%.
Cổ phiếu vốn hóa lớn là nhóm duy nhất ghi nhận sự tăng nhẹ với chỉ số VN30 tích lũy gần 1,2%. Tuy nhiên, đóng góp chính đến từ một số cổ phiếu nổi bật như hàng không, bán lẻ hay họ Vingroup.
Cơ hội cho nhà đầu tư dài hạn
Nhìn chung, SHS cho rằng thời gian qua thị trường phân hóa rất mạnh theo hai hướng chính. Trước hết, chứng khoán ghi nhận áp lực bán mạnh đối với các mã đã có giai đoạn tăng nóng, tương đồng với chỉ số VN-Index và có tỷ lệ đòn bẩy dư nợ cao. Song song đó, thị trường cũng phục hồi tốt, dòng tiền và xu hướng cải thiện với các mã, nhóm mã có giai đoạn điều chỉnh kéo dài về vùng giá tháng 4-5/2025, tức giai đoạn cao điểm thuế quan.
Diễn biến này, dự kiến vẫn tiếp diễn trong tháng 11 và cả giai đoạn cuối năm khi nhà đầu tư còn cơ cấu danh mục.
Còn theo SGI Capital, bối cảnh hiện tại đang ủng hộ cho đầu tư giá trị dài hạn. Theo nhóm phân tích này, chu kỳ "tiền rẻ" kéo dài từ tháng 5/2023 tới nay đang "đi tới những giới hạn cuối cùng".
Thời gian trước, số tài khoản mở mới, thanh khoản và lượng margin tăng kỷ lục là kết quả của môi trường lãi suất thấp kéo dài, cũng như niềm tin, kỳ vọng vào tăng trưởng kinh tế. Đến cuối quý III, tổng dư nợ margin trên thị trường đạt kỷ lục khoảng 384.200 tỷ đồng.
Giống như các chu kỳ trước, không ít cá nhân và cả doanh nghiệp đã sử dụng những nguồn tiền vay và tiền ngắn hạn khác nhau để mua cổ phiếu cũng như các tài sản khác trong thời gian qua và buộc phải bán khi thị trường có những pha rung lắc mạnh.
Theo SGI Capital, gần đây, lãi suất huy động và cho vay có xu hướng tăng trở lại, bắt đầu gây ảnh hưởng lên cả dòng tiền và tâm lý của khối nội khiến cầu mua giảm sút. Điều này cũng gây sức ép mạnh lên nhóm cổ phiếu nhạy cảm với lãi suất như ngân hàng, chứng khoán và bất động sản.
Do đó, nhóm phân tích cho rằng, thị trường sẽ mở ra cơ hội nếu mặt bằng định giá còn giảm thêm. Hiện tại sau nhịp điều chỉnh về dưới 1.600 điểm, định giá thị trường không còn ở vùng đắt, chủ yếu nhờ sự hạ nhiệt của nhóm ngân hàng. Tuy vậy, nhóm phi tài chính vẫn neo cao, đặc biệt là cổ phiếu các tập đoàn tư nhân lớn đã tăng vượt xa mức hợp lý và tương quan hấp dẫn của cổ phiếu cũng không còn.
Tương tự, Chứng khoán Beta (BSI) cũng cho rằng thị trường hiện tại ngoài áp lực tiêu cực, còn ẩn chứa cơ hội hấp dẫn cho những người có chiến lược đầu tư dài hạn. Do đó, nhà đầu tư nên ưu tiên quan sát, phân bổ vốn hợp lý, kết hợp quản trị rủi ro sẽ giúp tận dụng những nhịp rung lắc ngắn hạn để gia tăng lợi nhuận trong dài hạn.
