Ưu đãi cho xăng E5: Bao nhiêu là đủ?

Đành rằng cần có các chính sách ưu đãi để khuyến khích tiêu dùng xăng E5 nhưng như thế không có nghĩa là tạo ra sự bất bình đẳng quá đáng.

Đó là quan điểm của PGS.TS Đinh Trọng Thịnh khi ông đề cập đến các chính sách ưu đãi, đặc biệt là ưu đãi về thuế để khuyến khích tiêu dùng xăng sinh học E5.

Thiệt trước mắt, lợi lâu dài?

Mới đây nhất, Bộ Tài chính đang dự thảo báo cáo Chính phủ liên quan đến đề xuất hoàn thuế tiêu thụ đặc biệt đối với xăng khoáng dùng để sản xuất xăng sinh học E5, trên cơ sở kiến nghị của Hiệp hội xăng dầu Việt Nam.

Trước năm 2016, thuế tiêu thụ đặc biệt đối với 1 lít xăng E5 là 9,5% và 9% đối với xăng E10.

Kể từ năm 2016, để khuyến khích hơn nữa việc sử dụng xăng nhiên liệu sinh học, góp phần bảo vệ môi trường, mức thuế tiêu thụ đặc biệt đối với xăng E5 đã được điều chỉnh xuống còn 8%, 7% đối với xăng E10. Doanh nghiệp căn cứ vào mức thuế kể trên và tỷ lệ xăng khoáng dùng để phối trộn ra nhiên liệu sinh học để tiến hoành khấu trừ thuế tiêu thụ đặc biệt.

Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, Bộ Tài chính nhận thấy, các hãng xăng dầu đang phát sinh số thuế được khấu trừ quá lớn, ảnh hưởng đến nguồn tài chính của doanh nghiệp.

Thậm chí, có doanh nghiệp tồn thuế để khấu trừ lên tới con số hàng chục tỷ đồng một tháng. Con số này được dự báo còn tăng cao hơn nhiều trong năm 2018 khi sản lượng xăng nhiên liệu sinh học tiêu thụ nhiều.

Do đó, các doanh nghiệp cũng như Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam đang đề nghị Bộ Tài chính cùng các bộ ngành liên quan hướng dẫn lại đối với số thuế tiêu thụ đặc biệt chưa được khấu trừ đối với mặt hàng xăng khoáng dùng để sản xuất xăng sinh học…

PGS.TS Đinh Trọng Thịnh (Học viện Tài chính) cho rằng, việc hoàn thuế tiêu thụ đặc biệt cho doanh nghiệp bán xăng E5 nói riêng và các chính sách ưu đãi đối với loại xăng này nói chung là cần thiết để khuyến khích tiêu dùng xăng E5.

Phân tích cụ thể, ông cho biết, bản chất của xăng E5 là giảm tỷ trọng sử dụng xăng khoáng, trên cơ sở đó làm cho tỷ lệ ô nhiễm do xăng khoáng giảm đi, đồng thời kích thích phát triển sản xuất nông nghiệp, công nghiệp chế biến các sản phẩm nông nghiệp.

Nhìn tổng thể, khi sử dụng xăng sinh học sẽ góp phần phát triển nền kinh tế xanh-sạch nên loại xăng này được nhiều quốc gia ưu tiên, ưu đãi, thậm chí ưu đãi nhiều hơn so với hiệu quả mà nó đem lại.

Ưu đãi cho xăng E5 là cần thiết nhưng phải tính toán cẩn trọng để đảm bảo cạnh tranh công bằng, bình đẳng

Ở Việt Nam hiện nay, mức thuế đánh vào xăng E5, E10 chủ yếu vẫn tính toán dựa trên cơ sở là xăng khoáng chiếm bao nhiêu % để tính mức chịu thuế của xăng dầu, đó là thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế môi trường...

Vì lẽ đó, mức ưu đãi hiện nay thực chất mới chỉ là ưu đãi ở phần chúng ta giảm bớt sử dụng xăng khoáng chứ chưa nhìn sâu vào các tác động khác của việc sử dụng xăng sinh học đối với xã hội, môi trường và sự phát triển của nền kinh tế.

Với nhiều ý nghĩa, tác dụng khác nhau của xăng sinh học, người ta hy vọng nó phát triển mạnh mẽ hơn và trở thành một thói quen, tạo ra một động lực phát triển kinh tế cũng như bảo vệ môi trường tốt hơn.

Vì lẽ đó, Việt Nam cũng đang hướng đến việc nghiên cứu, xem xét giảm thuế đối với xăng sinh học ở mức như thế nào để khuyến khích các doanh nghiệp sử dụng nhiều hơn và khi có được những quyền lợi vật chất thì rõ ràng các doanh nghiệp sẽ tích cực hơn, chủ động hơn trong việc sử dụng xăng E5.

"Trước mắt, Việt Nam chưa thể tự sản xuất, cung cấp đủ xăng sinh học nên vẫn phải nhập khẩu xăng E5 và ethanol từ nước ngoài về. Hiện Việt Nam vẫn chủ yếu nhập khẩu ethanol từ Trung Quốc bởi Trung Quốc là quốc gia sản xuất và xuất khẩu ethanol rất lớn, lại ở ngay sát Việt Nam, thuận lợi cho việc vận chuyển, giao thương.

Các cơ quan chức năng đang xem xét để giảm thuế nhập khẩu ethanol phù hợp với yêu cầu. Bởi nếu không giảm thì sẽ khó nhập và việc sử dụng xăng sinh học sẽ không được quan tâm đúng mức. Có cầu ắt có cung, các nhà đầu tư sẽ đầu tư vào các nhà máy ethanol, do đó cần xem xét để có mức thuế ở mức hợp lý.

Khi Nhà nước có chính sách ưu đãi về thuế đối với xăng E5, như giảm thuế nhập khẩu, hoàn thuế tiêu thụ đặc biệt cho doanh nghiệp bán xăng E5..., cả xã hội sẽ được lợi khi xăng sinh học được đưa vào sử dụng đồng bộ và đại trà vì nó góp phần bảo vệ môi trường sống, góp phần phát triển toàn diện nền kinh tế, đặc biệt là công nghiệp chế biến các sản phẩm nông nghiệp, phụ phẩm nông nghiệp, mảng Việt Nam đang rất yếu.

Người sử dụng xăng cũng được hưởng lợi vì khi thuế giảm, các doanh nghiệp cũng giảm giá xăng xuống mức phù hợp.

Các doanh nghiệp xăng dầu được lợi vì khi họ nhận phân phối từ các đầu mối nhập khẩu, giá giảm thì họ cũng được giảm giá hàng hóa, lợi nhuận có thể tăng lên.

Ngay các đầu mối nhập khẩu xăng khoáng và nguyên liệu ethanol cũng hưởng lợi.

Lợi thì nhiều nhưng nó lâu dài và từ từ, còn cái có thể tác động trước mắt là ảnh hưởng đến nguồn thu ngân sách nhà nước, khiến nguồn thu ngân sách bị giảm đi, chi tiêu của ngân sách nhà nươc sẽ căng thẳng.

Nhưng với những tác động lâu dài của nền kinh tế và sự phát triển của nền sản xuất trong nước, phải chấp nhận hy sinh lợi ích trước mắt, nuôi dưỡng lợi ích lâu dài để khi có các doanh nghiệp sản xuất ethanol cũng như các doanh nghiệp chế biến phụ phẩm nông nghiệp thì lúc đó Việt Nam sẽ có nền sản xuất phát triển cao hơn, nguồn thu lớn hơn. Đó là cơ sở để tăng thu trong tương lai cho ngân sách nhà nước.