Vụ việc nước mắm: Phải minh bạch, rạch ròi

Ông Lê Trần Phú Đức - Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Công ty CP Nước mắm Phan Thiết (Bình Thuận), một trong những thành viên được mời góp ý xây dựng dự thảo “Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia (QCVN) sản phẩm thủy sản - nước mắm” - đã đề nghị như vậy khi xây dựng, ban hành bộ quy chuẩn hay tiêu chuẩn cho nước mắm

*Phóng viên: Được biết, ông đại diện cho Hiệp hội Nước mắm Phan Thiết tham gia góp ý dự thảo trên. Ông có ý kiến gì?

- Ông Lê Trần Phú Đức: Năm 2017, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTN) thành lập ban soạn thảo về "Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia (QCVN) sản phẩm thủy sản - nước mắm". Nội dung chủ yếu nhằm phân biệt giữa nước mắm truyền thống và nước mắm không phải truyền thống.

vu viec nuoc mam phai minh bach rach roi

Ông Lê Trần Phú Đức

Tôi với tư cách đại diện cho Hiệp hội Nước mắm Phan Thiết là 1 trong 10 thành viên được mời tham gia để góp ý xây dựng dự thảo này. Tại cuộc họp, tôi có nhiều ý kiến góp ý xoay quanh việc cần có những quy định minh bạch giữa nước mắm truyền thống và nước mắm không phải truyền thống. Một trong số những nội dung góp ý của tôi là nếu đã gọi nước mắm truyền thống thì không được tồn tại các hợp chất bao gồm: chất bảo quản, chất tạo mùi, chất tạo vị và chất làm dày...

*Sau đó thì kết quả như thế nào, thưa ông?

- Trong cuộc họp góp ý lần đầu, tôi đại diện cho Hiệp hội Nước mắm PhanThiết cùng các Hiệp Hội nước mắm ở các địa phương khác tham gia góp ý và đưa ra nhiều ý kiến đóng góp xoay quanh việc cần có những quy định rõ ràng nhằm mang lại sự minh bạch cho nước mắm truyền thống lẫn nước mắm công nghiệp. Tuy nhiên, không hiểu vì sao nội dung cuộc họp đó đã hoàn toàn bị xóa bỏ. Đến đến tháng 2-2018, phía ban soạn thảo thông báo tổ chức họp lại với điều kiện có Tập đoàn Massan (nước mắm Nam Ngư) tham dự.

Các nhà thùng sản xuất nước mắm truyền thống ở Phan Thiết. ảnh: VIỆT KHÁNH

Trong cuộc họp lần này, nhiều nội dung đã hoàn toàn thay đổi so với cuộc họp trước. Đến khi ban hành dự thảo TCVN 12606:2019 về "Quy phạm thực hành sản xuất nước mắm", nội dung dự thảo này không hề giống với những gì mà tôi cũng như đại diện các hiệp hội nước mắm khác đã góp ý như ở dự thảo “Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia (QCVN) sản phẩm thủy sản - nước mắm”. Nhiều điểm trong nội dung dự thảo làm khó cho nước mắm truyền thống.

Tôi đã trao đổi qua mail với ban soạn thảo, kịch liệt phản đối những nội dung trong dự thảo. Cũng kể từ sau đó, tôi không nhận được thông báo hay bất cứ giấy mời nào để tiếp tục tham gia góp ý cho dự thảo này.

*Ông có thể cho biết nội dung dự thảo có những điểm bất lợi nào cho nước mắm truyền thống?

- Trong dự thảo TCVN 12606:2019 có rất nhiều điều vô lý, nếu thực hiện thì các nhà sản xuất nước mắm truyền thống không bao giờ đáp ứng được như quy định lượng tồn dư thuốc bảo vệ thực vật.

Cụ thể, theo quy định của Codex (Ủy ban Tiêu chuẩn thực phẩm quốc tế), hàm lượng Histamine trong nước mắm không được quá 400 mg/lít. Đây là hàng rào kỹ thuật làm cho nước mắm truyền thống ở Việt Nam không thể xuất khẩu được vì có hàm lượng Histamine luôn ở mức cao từ 700 mg – 1.200 mg/lít. Chỉ tiêu về Histamine thấp như thế chỉ có nước mắm công nghiệp là đáp ứng được, bởi nước mắm pha loãng nên không thể có nhiều Histamine. Có điều, một ngày một người có thể ăn 250 g cá tươi nhưng trung bình chỉ ăn khoảng 5 ml nước mắm. Điều đó đồng nghĩa hàm lượng Histamine hấp thụ vào cơ thể qua nước mắm rất ít, dẫn đến khó có thể xảy ra ngộ độc Histamine do ăn nước mắm.

Hàng bao đời nay, bà con ủ chượp mắm bằng thùng gỗ chứ không phải bằng thùng inox, sáng màu như pha chế công nghiệp. Ảnh: VIỆT KHÁNH

Tôi nghĩ rằng chỉ tiêu về hàm lượng Histamine không nên đưa vào nội dung dự thảo.

*Với nhiều bất hợp lý và vấp phải phản đối của dư luận, dự thảo TCVN 12606:2019 đã bị tạm dừng thẩm định. Ông có đề xuất hay kiến nghị gì?

- Tôi mong muốn các nhà làm luật khi xây dựng, ban hành bộ quy chuẩn hay tiêu chuẩn cho nước mắm phải có sự minh bạch, phải riêng biệt và rạch ròi giữa nước mắm truyền thống lẫn nước mắm không phải truyền thống, để người tiêu dùng biết họ đang ăn sản phẩm gì; từ đó có sự lựa chọn chuẩn xác theo sở thích. Hãy bảo vệ và trả lại tên cho nước mắm truyền thống với sự rõ ràng, minh bạch.