Sau bão số 11, nước sông Hồng dâng cao, nhấn chìm hầu hết vườn đào Nhật Tân đang kỳ phát triển, đây là năm thứ hai liên tiếp làng cây cảnh nổi tiếng bị bão gây họa.
Chỉ còn chưa đầy 3 tháng nữa là đến Tết Nguyên đán Bính Ngọ 2026 nhưng hàng trăm hộ dân làng đào Nhật Tân (Tây Hồ, Hà Nội) lại đang đứng trước nguy cơ mất trắng nguồn thu nhập chính trong năm. Hoàn lưu sau cơn bão số 10 và số 11 vừa qua đã khiến hầu hết các vườn đào đều ngập trong biển nước, các cây chết khô, trụi lá.
Những vườn đào chuẩn bị cho Tết Nguyên đán ven sông Hồng đã bị nước lũ nhấn chìm, trở nên xơ xác, không thể cứu vãn.
Một số người cho biết, 90% diện tích trồng đào đều phải bỏ đi.
"Thế là lại thêm một năm nữa trắng tay", bà Lê Thị Hoàn (phường Phú Thượng, Hà Nội) thở dài khi nhìn ruộng đào chỉ còn trơ trụi do ngâm nước 3 ngày trời. Năm nay, gia đình bà bị mất khoảng 800 gốc đào, ước tính số tiền thiệt hại lên tới hàng trăm triệu đồng.
Nở nụ cười gượng gạo như để tự trấn an, an ủi bản thân sau những mất mát song bất giác, người phụ nữ đã có 45 năm gắn bó với nghề trồng đào không thể kìm nén cảm xúc và bật khóc.
"Tôi đã gắn bó với cây đào được 45 năm nhưng chưa bao giờ thấy lũ lụt, thiên tai khắc nghiệt đến thế. Năm ngoái do bão Yagi chúng tôi cũng mất trắng, năm nay lại không còn gì, quá đau xót", bà Hoàn nghẹn ngào.
Bà Lê Thị Hoàn bật khóc khi nghĩ đến Tết năm nay.
Nhớ lại những ngày mưa bão, bà Hoàn cho biết cũng đã có dự cảm không lành, song chỉ biết "cầu trời" ngừng mưa để đỡ thiệt hại. Thế nhưng bà cùng nhiều người dân khác tại làng đào Nhật Tân vẫn phải bất lực nhìn thành quả cả năm trời của mình bị cuốn trôi theo dòng nước xiết.
"Nhìn toàn bộ tài sản bị nhấn chìm mà cũng chịu không làm gì được. Tết năm nay còn gì mà bán, nói chung là mất sạch rồi", bà Hoàn xót xa.
Gần vườn đào của bà Hoàn, ông Nguyễn Văn Chiến (phường Hồng Hà) đang tất bật gọi điện, liên lạc khắp nơi để mua tạm giống các loại cây ngắn ngày như ngô, hoa cúc...để tìm cách gieo trồng nhằm "gỡ gạc", bù đắp thiệt hại. Cũng giống như nhiều nhà vườn khác tại làng Nhật Tân, gia đình ông Chiến bị thiệt hại khoảng 400 gốc đào.
Gia đình ông Nguyễn Văn Chiến bị mất trắng khoảng 400 gốc đào.
"Xót của lắm nhưng biết làm sao được. Đã làm nghề này thì phải đối diện với thiên tai, đành làm lại từ đầu. Hiện tại tôi phải nhanh chóng làm lại đất để trồng cây ngắn ngày, bù đắp lại được chút nào hay chút đó. Sắp Tết rồi mà mọi thứ vẫn ngổn ngang, cả năm chỉ trông chờ vào cây đào nhưng giờ thành củi khô hết", ông Chiến than.
Nhiều năm trồng đào, ông Chiến nhớ lại những lần "nước lớn" vào năm 1986, rồi 1996 nhưng chưa bao giờ có hai năm liên tiếp thiên tai gây thiệt hại nặng đến như vậy.
"Trồng cây ngắn ngày cũng chỉ là tạm bợ thôi, phải đến ra Giêng mới có thể mua cây giống để tiếp tục cái nghiệp trồng đào. Với thời gian như bây giờ thì không thể kịp Tết", ông ngậm ngùi nói.
Cũng theo ông Chiến, hiện tại, gia đình ông sẽ phải thuê máy xúc để bốc hết số đào hỏng, sau đó thực hiện quy trình làm lại đất, trồng cây mới.
"Trồng một cây mới còn khó hơn chăm cây cũ nhiều lần, không cẩn thận cây lại chết. Thực ra muốn gây dựng lại phải mất ít nhất hai năm, bởi cây đào trồng năm đầu sẽ bé, còi cọc, đến năm thứ hai, thứ ba mới thực sự ra dáng, phù hợp để mang ra thị trường", ông Chiến chia sẻ.
Cũng lầm lũi dọn dẹp, tháo giàn hoa để chuẩn bị cho vụ mùa năm sau, vợ chồng chị Nguyễn Thị Thảo (phường Phú Thượng) chỉ biết nhìn nhau, lắc đầu ngao ngán. Đợt lụt vừa qua, gia đình chị đã mất trắng 9 sào ruộng đào và hàng vạn hoa cúc chuẩn bị thu hoạch.
Chị Nguyễn Thị Thảo thu dọn giàn để chuẩn bị cho mùa vụ năm sau.
Năm 2024, gia đình chị Thảo cũng đã mất trắng 6 sào hoa đào do ảnh hưởng của siêu bão Yagi. Đầu năm nay, chị và chồng quyết định vay mượn người thân, bạn bè để thuê thêm ba sào đất với giá 20 triệu đồng/năm/sào, với ý định sẽ dốc toàn lực để thu hoạch trong vụ Tết năm nay.
Ngoài đào, gia đình chị còn trồng thêm cả cúc họa mi để kiếm thêm thu nhập. Hàng vạn gốc hoa cúc họa mi với vốn đầu tư, chăm bón lên tới trăm triệu đồng, chỉ còn chờ khoảng 20 ngày nữa là thu hoạch nhưng đã bị trận lụt cao tới 2m nhấn chìm, không thể cứu vãn.
"Năm 2024 đã mất hết, năm nay lại như thế, không còn gì. Bão chồng bão, gia đình tôi chưa biết tính toán thế nào bởi toàn bộ số tiền là đi vay để đầu tư", chị Thảo nói.
Những cành cây xơ xác, dính đầy bùn đất.
Nguồn thu nhập chính của gia đình không còn, chị Thảo đang hoang mang bởi số tiền đi vay mượn họ hàng, người thân có thể còn chưa phải trả ngay, song tiền học và sinh hoạt của gia đình thì không thể trì hoãn.
"Gia đình tôi có một cháu đang học năm 2 Đại học, một cháu học cấp 3. Năm ngoái, hoàn cảnh khó khăn nên cháu lớn đã phải bảo lưu, giờ lại như này nên chẳng biết con còn có thể đi học được nữa không", chị Thảo bộc bạch.
Tương tự, anh Vũ Ngọc Phi (phường Phú Thượng) cũng đang lặng lẽ dọn dẹp những cây đào chết khô. Chỉ sau hai đêm, gia đình anh mất trắng gần 4 sào đất với hơn 300 gốc đào, thiệt hại khoảng 200 - 250 triệu đồng.
Anh Vũ Ngọc Phi xót xa dọn dẹp những cây đào đã chết khô.
"Chi phí sinh hoạt, tiền cho hai con nhỏ đang tuổi đến trường giờ cũng không biết làm gì để sinh nhai. Tôi là nông dân, chỉ biết kiếm thu nhập từ đào chứ chẳng có nghề gì khác. Tiền tích cóp không còn nhiều, vợ chồng chỉ biết bảo nhau năm sau làm lại", anh Vũ Ngọc Phi ngậm ngùi.
Nhưng theo ah Phi, đào không phải loại cây trồng "ngày một, ngày hai" mà phải mất 2 - 3 năm sau mới là thời điểm đẹp nhất để thu hoạch có nghĩa là sớm nhất cũng phải đến năm 2026, 2027 mới phần nào ổn định.
Dự báo về thị trường đào Tết năm nay, những người nông dân làng đào Nhật Tân cũng lo giá sẽ biến động vì không chỉ Nhật Tân mà nhiều vùng trồng đào khác ở lân cận Hà Nội như Lạng Sơn, Thái Nguyên...cũng đều bị hỏng vì bão lũ. "Người dân có thể sẽ khó mua đào Tết hơn hoặc chất lượng cây không đẹp như mọi năm vì nguồn cung bị ảnh hưởng nặng nề quá", một người trồng đào dự báo.
