Asma al-Assad: Từ nàng lọ lem đến đệ nhất phu nhân Syria

25 tuổi, cô gái xinh đẹp Asma có cuộc gặp gỡ định mệnh với người đàn ông sẽ đưa cô bước vào tòa lâu đài của ông ở Damascus.

Và nay, ở tuổi 42, Asma đang là đệ nhất phu nhân của đất nước Syria hoang tàn vì nội chiến...

Từ giấc mơ lọ lem kết hôn cùng hoàng tử...

Ngày xửa ngày xưa, có một cô bé xinh xắn được bạn bè biết đến với cái tên Emma. Emma sinh ra và lớn lên trong một căn nhà xây bằng đá cuội ở thủ đô London của nước Anh và theo học tại những ngôi trường tốt nhất, trong đó có trường tư thục hàng đầu Queen’s College.

Ông Fawaz Akhras bố của Emma là bác sĩ chuyên khoa tim mạch, còn bà Sahar mẹ của cô bé là một nhà ngoại giao, từng là Bí thư thứ nhất Đại sứ quán Syria tại Anh. Không chỉ xinh đẹp, Emma còn rất thông minh và mọi người đều tin rằng cô bé sẽ “có cả thế giới dưới chân mình”.

Quả thật, Emma - mà tên thật là Asma - đã lớn lên trên con đường trải đầy hoa hồng. Sau khi tốt nghiệp King’s College London, Asma trở thành chuyên viên phân tích kinh tế các quỹ đầu tư tại Tập đoàn Ngân hàng Đức Deutsche Bank Group trước khi chuyển sang làm chuyên viên ngân hàng đầu tư ở thị trường London và New York của JP Morgan. Tuy nhiên, đến năm 25 tuổi, Asma lại muốn đi xa hơn nên cô nộp đơn học chương trình MBA của Đại học Harvard.

Mùa hè năm 2000 đó, Asma quay về Syria thăm người dì ở Damascus trước khi sang Mỹ để học chương trình thạc sĩ quản trị kinh doanh. Và rồi Asma đã gặp lại Bashar al-Assad, người con trai thứ hai của nhà độc tài Hafez al-Assad.

asma al assad tu nang lo lem den de nhat phu nhan syria

Đó là một người đàn ông có vẻ khá hiện đại, nói tiếng Anh rất giỏi mà Asma đã từng gặp trong những năm đầu 90 của thế kỷ trước khi ông sang London tu nghiệp chuyên ngành nhãn khoa. Thời điểm đó, Bashar vẫn là một người sống khép kín và yên phận với công việc của một bác sĩ nhãn khoa, không màng đến chính trường, trái ngược với người anh trai Bassel hướng ngoại và năng động, được kỳ vọng sẽ trở thành người kế nhiệm hoàn hảo cho vị trí tổng thống Syria.

"Khi bước chân vào gia đình quyền lực nhất của một thể chế, những nàng lọ lem đã đặt cược cả cuộc đời vào một canh bạc lớn, được ăn cả ngã về không"

Thế nhưng, Bassel đột ngột qua đời trong một tai nạn giao thông vào đầu năm 1994, khi trên đường từ Damascus đến sân bay để đón bạn gái. Và thế là Hafez buộc phải chuyển sang chọn con trai thứ hai làm người kế nghiệp tương lai.

Tuy là người hướng nội, khá nhút nhát, nhưng chỉ sau 5 năm dưới sự nhào nặn của người cha quyền lực và tham vọng, Bashar đã được thăng hàm đại tá đồng thời là cố vấn cấp cao của chính phủ, giải quyết khiếu nại của người dân và thực hiện các chiến dịch chống tham nhũng.

Tháng 6.2000, Hafez qua đời sau một cơn đau tim và 1 tháng sau, Bashar trở thành vị tổng thống thứ 19 của Syria với sự ủng hộ gần như tuyệt đối của quốc hội và người dân.

Vốn đã có tình cảm với Bashar, Asma lập tức nhận lời cầu hôn của người đàn ông lớn hơn cô 10 tuổi khi gặp lại vào mùa hè năm 2000. Tháng 11 cùng năm, Asma chuyển về sống ở Damascus để chuẩn bị cho hôn lễ diễn ra 1 tháng sau đó, từ bỏ hẳn ước mơ nhận bằng MBA của Harvard và công việc ổn định ở JP Morgan.

"Lọ lem" Asma đã có một cái kết đẹp như trong chuyện cổ tích là sống hạnh phúc bên cạnh "hoàng tử" Bashar dù gia đình al-Assad không bằng lòng với cuộc hôn nhân này. Gia tộc al-Assad tự hào là những tín đồ Hồi giáo thuộc nhánh Alawite tinh hoa của dòng Shiite trong khi bố của Asma lại thuộc về cộng đồng tín đồ Hồi giáo Sunni mà giữa những người theo dòng Sunni và những người theo dòng Shiite lại vẫn luôn xảy ra xung đột và tồn tại hận thù.

... đến ác mộng làm Đệ nhất phu nhân của Syria hoang tàn vì nội chiến

Trong khi đó, phương Tây hoan hỷ khi đệ nhất phu nhân Syria là một thiếu nữ Anh, vừa thanh lịch vừa đĩnh đạc; ngoài tiếng Anh còn thông thạo Ả Rập, Pháp và Tây Ban Nha; từng làm việc trong một ngân hàng lớn của Mỹ; từng được nhận vào đại học danh tiếng Harvard; là người quan tâm đến hoàn cảnh của nữ giới ở Trung Đông; chẳng những không đeo mạng che mặt mà còn diện những kiểu quần thời trang...

Phải chăng Asma chính là sự kết hợp hoàn hảo giữa lý tưởng của người Ả Rập và phương Tây và sẽ là người giúp đức lang quân tổng thống mang lại một bộ mặt mới cho Syria?

Người dân Syria và cả thế giới tin tưởng rằng với những tri thức đã học từ phương Tây, Bashar sẽ lãnh đạo Syria theo một hướng mới, thoát khỏi sự độc tài chuyên quyền vốn đã ăn sâu trong hệ thống các nước Ả Rập, nhất là khi ở bên cạnh ông là một người vợ vừa xinh đẹp, lại vừa cấp tiến.

Bản thân ông Bashar cũng luôn cho rằng chỉ có cải cách và dân chủ mới đem đến một cuộc sống tốt hơn cho người dân và ông là người đã đưa Syria đến với những công nghệ của thế kỷ 21 như máy tính, mạng internet và điện thoại di động...

Dưới sự lãnh đạo của Bashar, nền kinh tế đã có những cải thiện đáng kể. Tuy vậy, những cáo buộc tham nhũng của chính phủ khiến Syria không thể có những bước nhảy vọt rõ rệt sau nhiệm kỳ tổng thống 7 năm đầu tiên của Bashar.

Thế nhưng, chính những hứa hẹn về một cuộc bầu cử dân chủ vào năm 2014 của Bashar trong khi chính phủ của ông lại có thái độ chần chừ đã châm ngòi cho cuộc nội chiến nổ ra vào giữa tháng 3.2011 và kéo dài cho đến nay.

Cũng chính từ thời điểm nội chiến nổ ra, câu chuyện cổ tích với cái kết có hậu của lọ lem biến thành cơn ác mộng của đệ nhất phu nhân Syria. Người ta săm soi nhiều hơn những việc làm của người phụ nữ xinh đẹp đã sinh hạ cho đương kim tổng thống Syria 3 người con: con trai đầu sinh năm 2001 được đặt theo tên của ông nội là Hafez al-Assad, tiếp theo là bé gái Zein năm 2003 và con trai út Karim năm 2004.

Nội chiến Syria càng kéo dài, người dân càng mất mát, đất nước càng điêu tàn chừng nào thì đệ nhất phu nhân Asma càng bị chỉ trích nhiều chừng đó. Và bà Asma bị chỉ trích bởi chính những điều mà trước đó mọi người từng không tiếc lời ca ngợi.

Nếu như hơn chục năm trước, bà Asma luôn được ca ngợi là có phong cách thời trang thanh lịch, sang trọng thì nay bà lại bị lên án vì chi quá nhiều tiền cho trang phục, nữ trang, giày... Nếu như bà Asma từng được xem là người có gu thẩm mỹ tinh tế thì nay lại bị cho là hoang phí khi chi ra đến 450.000 USD để sắm đồ nội thất cho cung điện mùa hè ở thành phố ven biển Latakia, tỉnh Alawite, quê hương của ông Bashar...

Và dù được sinh ra và lớn lên ở Anh nhưng nay “đóa hồng sa mạc” đang bị cả trong nước lẫn Liên minh Châu Âu buộc phải từ bỏ quốc tịch Anh.

Chẳng có nhiều người thông cảm với nỗi khổ, sự khó khăn của Asma mà ngược lại, người ta chê trách Asma không lên tiếng can ngăn và không có được thái độ rõ ràng khi chính quyền của chồng mình thẳng tay trấn áp người biểu tình, thậm chí còn bị cáo buộc sử dụng cả vũ khí hóa học, gây nên những vụ đổ máu kinh hoàng... Họ có biết đâu sự im lặng là cách tự vệ tốt nhất của Asma ở đất nước Syria đang chìm trong hỗn loạn, rối ren.

Dù là người vợ được tổng thống yêu chiều nhưng xem ra Asma vẫn buộc phải hành động theo những tính toán để đánh bóng hình ảnh của nhà lãnh đạo Syria, từ việc xuất hiện trong các sự kiện, cho đến trả lời phỏng vấn, thậm chí phải xuất hiện trong những bài báo PR, và cả làm từ thiện... đến mức Asma bị cho là kẻ giả tạo, hai mặt, chỉ giỏi làm màu, dù trước đó bà từng được ví là “Công nương Diana của Trung Đông”.

Khi bước chân vào gia đình quyền lực nhất của một thể chế, những nàng lọ lem đã đặt cược cả cuộc đời vào một canh bạc lớn, được ăn cả ngã về không. Asma từng bị cư dân mạng ví với Marie Antoinette - hoàng hậu cuối cùng của nước Pháp hay Eva Braun - người tình và vợ trong 40 giờ của trùm phát xít Adolf Hitler. Và đương nhiên, chẳng ai trong số họ có được kết cục tốt đẹp khi chế độ của chồng sụp đổ.

Nhưng Asma hẳn luôn hy vọng rằng lịch sử sẽ không lặp lại.