Bản quyền online siết chặt trước trận đầu của Việt Nam tại Asiad

Một số kênh phát trực tuyến các trận đấu tại Asiad (Asian Games) 2018 trên Internet đã chặn người xem tại Việt Nam vì vấn đề bản quyền.

Đến cuối tuần này, Asiad 2018 mới chính thức khai mạc nhưng Đại hội thể thao châu Á đã nóng dần lên từ ngày 10/8 với các trận của môn bóng đá nam. Song với không ít người Việt, mối quan tâm hơn cả lúc này là chưa đơn vị nào tuyên bố có bản quyền phát sóng, trong khi hôm nay là Olympic Việt Nam sẽ ra quân trận đầu.

ban quyen online siet chat truoc tran dau cua viet nam tai asiad

Vidio thông báo livestream Asiad 2018 và một số người dùng Việt đã theo dõi được vài trận đầu.

Tìm đến Internet là cách được một số người lựa chọn nhằm có thể thưởng thức bóng đá nam Việt Nam tại sân chơi tầm châu lục. "Không thể cứ trông chờ bản quyền truyền hình như với World Cup vừa qua được", Hoàng Minh, một người yêu thể thao chia sẻ. "Thế giới Internet bao la, tôi tin là sự kiện như Asiad sẽ có phát trực tiếp trên đó".

Anh Minh và không ít người "mở cờ trong bụng" khi tìm được trang Vidio.com và website này thông báo sẽ livestream Asiad 2018. "Tôi đã xem thử trận Lào - Hong Kong hay Palestine - Đài Loan, chất lượng phát khá tốt", anh hồ hởi. "Dịch vụ này hỗ trợ cả máy tính và ứng dụng cho smartphone; tiếc một chút là không có bình luận tiếng Việt nhưng chẳng thành vấn đề".

Vidio được biết đến là đơn vị nắm bản quyền Asiad 2018 của nước chủ nhà Indonesia, sẽ phát trực tiếp miễn phí hàng loạt môn thi đấu trên nền tảng Internet. Người xem Việt Nam có thể thưởng thức bằng cách truy cập website, tải ứng dụng cho iOS, Android mà không cần phải làm thêm bất kỳ thao tác gì.

Thông tin về cơ hội xem Asiad 2018 trực tiếp trên Internet thông qua Vidio nhanh chóng được nhiều người Việt chia sẻ, nhất là khi vấn đề bản quyền vẫn chưa có tín hiệu mới. Tuy nhiên, niềm vui của những người yêu thể thao nước nhà nhanh chóng bị dập tắt bởi chiều ngày 13/8, khi mở Vidio để xem trực tiếp môn bóng ném trong khuôn khổ Asiad 2018 thì đã không thể xem được.

Hiện nay, người dùng Việt Nam không còn xem được livestream Asiad 2018 qua Vidio.

"Video này không khả dụng tại quốc gia của bạn", thông báo xuất hiện trên ứng dụng Vidio cho thiết bị di động khi xem livestream. Kể cả theo dõi thông qua trình duyệt web của máy tính cũng gặp cảnh báo tương tự. Trong khi đó, người dùng vẫn có thể xem video phát lại, highlight trận đấu.

"Có thể Vidio đã siết bản quyền không cho người dùng tại Việt Nam xem bởi thông thường bản quyền phát sóng trực tiếp các giải đấu thể thao sẽ được chia theo khu vực địa lý", Quang Dũng, một người làm trong lĩnh vực truyền thông, cho biết. "Quy định này áp dụng với cả truyền hình truyền thống và truyền hình Internet, quản lý bản quyền theo từng quốc gia, vùng lãnh thổ chứ không chỉ quản lý theo nhà cung cấp phần mềm".

Anh Dũng nhận định có thể lúc đầu Vidio "quên" khóa các địa chỉ mạng nằm ngoài khu vực mà mình nắm bản quyền nên người dùng tại Việt Nam đã xem được trong những ngày trước. Đến nay, họ đã chặn nên ta không xem trực tiếp được, chỉ những IP của Indonesia mới có thể thưởng thức. "Sẽ rất khó có chuyện Việt Nam không mua bản quyền mà lại được xem trực tiếp miễn phí, vậy thì còn ai mua bản quyền nữa", anh Dũng nhận định.

"Các bản quyền quốc tế đều bán theo lãnh thổ và thường sẽ do một đơn vị thầu rồi bán lại cho các quốc gia", ông Phan Thanh Giản, CEO Truyền hình Clip TV, giải thích. "Khi người dùng tại Việt Nam có thể tự do theo dõi livestream Asiad 2018 thì cả người xem và dịch vụ Vidio đều đã vi phạm bản quyền. Thông báo không xem được mà người dùng Việt Nam thấy sau đó được xem là biện pháp khắc phục của Vidio".

"Câu chuyện bản quyền Asiad 2018 lại gợi về vấn đề tương tự với World Cup vừa qua", Quang Huy, một cây viết trong lĩnh vực thể thao, chia sẻ. "Các đơn vị nắm giữ bản quyền phải tuân thủ hàng hoạt quy định của ban tổ chức. Nếu Vidio sở hữu quyền phát trực tiếp tại Indonesia thì sẽ phải triển khai các biện pháp kỹ thuật để chỉ những người dùng tại đó mới có thể xem. Thông báo mà người dùng thấy hôm nay trên dịch vụ này có thể là dấu chấm hết cho việc xem miễn phí Asiad 2018 trên Vidio".

Để chặn người xem không hợp pháp, các website, dịch vụ trực tuyến có thể tiến hành lọc IP truy cập. Bởi mỗi thiết bị kết nối Internet sẽ được cấp địa chỉ IP trên hệ thống Internet toàn cầu và địa chỉ này chứa thông tin về vị trí địa lý tương đối, bao gồm thành phố và quốc gia của người đó. Cũng từ vấn đề kỹ thuật này nảy sinh ra cách xem "lậu" là "fake" IP. Chẳng hạn truy cập Vidio thông qua một ứng dụng VPN Indonesia thì sẽ vẫn có thể xem được.

"Trong bóng đá, chúng ta mến mộ và đề cao fair play thì tôi nghĩ cũng nên \'chơi đẹp\' với vấn đề bản quyền", anh Huy nói. "Việc xem lậu có thể khiến nhà cung cấp mất quyền tiếp tục phát giải đấu, cũng có thể gây ảnh hưởng đến việc mua bản quyền các chương trình khác của Việt Nam sau này. Nếu không có cách hợp pháp, cá nhân tôi chấp nhận xem lại Asiad 2018 và theo dõi tường thuật thông qua báo online".

Về vấn đề Việt Nam chưa mua được bản quyền Asiad 2018, ông Phan Thanh Giản cho biết thời gian qua bản quyền nói chung và bản quyền thể thao nói riêng tăng giá rất nhanh, khiến cho nhiều doanh nghiệp trong nước hay cả VTV cũng gặp khó khăn khi tiếp cận. Trong khi đó các công ty Internet thế giới với tiềm lực tài chính và kênh phát online rộng khắp đã mua trước với giá rất cao. Một ví dụ là Facebook đã chi 264 triệu USD để mua bản quyền phát sóng Ngoại hạng Anh năm 2019 tại bốn nước Việt Nam, Thái Lan, Lào, Campuchia.

"Thuê bao truyền hình trả tiền thời gian gần đây giảm cả về số lượng cũng như chất lượng, dẫn đến sẽ rất khó bù được chi phí bản quyền", ông Giản cho biết thêm. "Trong khi đó, doanh nghiệp quốc tế như Facebook, YouTube... hướng đến những mô hình miễn phí và kiếm về doanh thu dựa trên quảng cáo cho số lượng người dùng cực lớn".

Bảo Anh