Liên tiếp các vụ giết người, hiếp dâm xảy ra gần đây mà kẻ thủ ác vẫn trong độ tuổi vị thành niên (dưới 16 tuổi). Điều được dư luận quan tâm là với độ tuổi này, đối tượng thực hiện hành vi sẽ bị xử lý ra sao?
Mới đây, cơ quan tiến hành tố tụng tỉnh Bắc Ninh đã phê chuẩn lệnh bắt người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp đối với Hoàng Văn Thanh (SN 20/9/2006, ở xã Nậm Manh, huyện Nậm Nhùn, tỉnh Lai Châu) và Lê Hữu Hiệu (SN 31/10/2006, ở xã Vân Hòa, huyện Ba Vì, Hà Nội) để điều tra về hành vi Giết người, cướp tài sản xảy ra tại TP Từ Sơn.
Tại cơ quan Công an, 2 đối tượng khai nhận, do cần tiền mua điện thoại di động và tiêu xài cá nhân nên rủ nhau đi cướp tài sản. Quan sát thấy trong cửa hàng bà Phan Thị B. (SN 1957, ở phường Tân Hồng, TP Từ Sơn) chỉ có một mình nên Thanh và Hiệu đã tiếp cận giả là khách hỏi mua rồi ra tay sát hại nạn nhân, cướp tài sản.
Tại thời điểm thực hiện hành vi giết người cướp tài sản, hai đối tượng này đều chưa đủ 16 tuổi.
Trước đó, tại tỉnh Sơn La, Công an huyện Mai Sơn đã bắt giữ đối tượng có hành vi giết người, hiếp dâm.
Đối tượng Thào A Lềnh (SN 2008) đã thực hiện hành vi giết người, hiếp dâm đối với chị Thào Thị T, trú cùng bản Pắc Bẻ B, xã Suối Tọ, huyện Phù Yên (Sơn La).
Sau đó, Lềnh tiếp tục vi trộm cắp chiếc xe máy nhãn hiệu Honda Wave, màu trắng, BKS 26D1-357.45 của anh Thào A Pua trú cùng bản để bỏ trốn khỏi địa phương. Lềnh bị bắt khi đang lẩn trốn tại thị trấn Hát Lót, huyện Mai Sơn.
Dưới góc độ pháp lý, Luật sư Lê Hồng Vân - Đoàn Luật sư Hà Nội nhận định, những vụ việc trên cho thấy đối tượng thực hiện hành vi phạm tội trong các vụ trọng án (giết người, hiếp dâm, cướp tài sản…) ngày càng được trẻ hóa. Dù chưa đủ 14 tuổi nhưng chúng đã ra tay tước đoạt tính mạng người khác vô cùng dã man, tàn bạo, mất hết nhân tính.
Về việc xử lý các đối tượng phạm tội trong độ tuổi vị thành niên, theo Luật sư Hồng Vân, Điều 12 BLHS 2015 sửa đổi quy định, người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm, trừ những tội phạm mà Bộ luật này có quy định khác. Người từ đủ 14 đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng theo quy định tại một số điều như Điều 123, 134, 141,142, 143, 144, 168… Người dưới 14 tuổi không phải chịu trách nhiệm hình sự.
Cũng theo BLHS 2015, tội phạm rất nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội rất lớn, có mức cao nhất của khung hình phạt với tội danh từ trên 7 năm tù đến 15 năm tù. Còn tội phạm đặc biệt nghiêm trọng thì sẽ có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội đặc biệt lớn với khung hình phạt cho tội danh từ trên 15-20 năm tù, tù chung thân hoặc tử hình.
Các đối tượng trong các vụ việc nêu trên vào thời điểm thực hiện hành vi phạm tội, đều chưa đủ 16 tuổi nên chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng theo quy định tại một số điều nhất định.
Nếu hành vi mà các đối tượng trên trong độ tuổi từ đủ 14 - dưới 16 tuổi thực hiện đã cấu thành tội giết người (Điều 123 BLHS 2105) và tội cướp tài sản (Điều 168) hoặc tội hiếp dâm (Điều 141) thì đây thuộc loại tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng nên chúng phải chịu trách nhiệm hình sự, song không bị xử phạt tù chung thân hoặc tử hình.
Ngoài ra, án đã tuyên đối với người chưa đủ 16 tuổi phạm tội, thì không tính để xác định tái phạm hoặc tái phạm nguy hiểm - Luật sư Hồng Vân nhấn mạnh.
