Mùa đông khắc nghiệt ở Ukraine

Tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao Nhóm các nước công nghiệp phát triển (G7) vừa qua ở Ontario, Canada, Bộ trưởng Ngoại giao Ukraine Andriy Sybiha cho biết, Ukraine đang bước vào “một mùa đông rất khó khăn”.

Ông Andriy Sybiha khẩn thiết kêu gọi các quốc gia viện trợ vật chất để Ukraine vượt qua giai đoạn này. Gần bốn năm giao tranh đã khiến các cơ sở hạ tầng ở Ukraine bị tàn phá nặng nề.

Quốc gia bên bờ Biển Đen được cho là phải đối mặt với mùa đông khắc nghiệt nhất kể từ khi xung đột bùng nổ vào năm 2022 đến nay khi phải chật vật đương đầu với “cuộc khủng hoảng kép”: Khủng hoảng năng lượng và khủng hoảng tài chính. So với những năm trước, bức tranh mùa đông năm nay của Ukraine phủ gam màu u ám hơn.

Các cuộc giao tranh không chỉ làm ảnh hưởng tới mạng lưới điện mà còn gây gián đoạn hệ thống khí đốt - nguồn sưởi ấm chính của người dân.

Hôm 9/11, Công ty năng lượng nhà nước Centrenergo của Ukraine thông báo, tất cả các nhà máy nhiệt điện do nhà nước sở hữu đã phải dừng hoạt động sau các cuộc tấn công, gây ảnh hưởng tới cuộc sống của khoảng hai phần ba dân số Ukraine.

Hệ thống cấp nước tại khu vực Kharkov cũng bị gián đoạn. Có những thời điểm thành phố Kremenchuk ở Ukraine không có điện, nước và chỉ còn một phần hệ thống sưởi hoạt động.

Không chỉ thế, Ukraine còn đứng trước nguy cơ cạn kiệt ngân sách vào đầu năm 2026 nếu Liên minh châu Âu (EU) không phê duyệt kế hoạch cho Ukraine vay 140 tỷ euro bằng tài sản bị phong tỏa của Ngân hàng Trung ương Nga.

Kế hoạch này hiện đang vấp phải sự phản đối từ Bỉ, do Bỉ không muốn nhận những đòn trả đũa từ phía Nga. Sự chia rẽ trên cho thấy các đồng minh châu Âu đang ở “ngã ba đường”, phải loay hoay chọn lựa giữa những cam kết với Ukraine và thực tế khó khăn về nguồn lực, mâu thuẫn về lợi ích chính trị.

Quan điểm khác biệt của các nước EU trong vấn đề viện trợ cho Ukraine ngày càng bộc lộ rõ khi Mỹ - đồng minh phía bên kia bờ Đại Tây Dương, có những điều chỉnh chính sách rõ rệt.

Washington không ít lần khẳng định ưu tiên lợi ích kinh tế quốc gia và muốn các đồng minh châu Âu phát huy vai trò tiên phong, gánh vác phần trách nhiệm lớn hơn trong các vấn đề của Lục địa già.

Sự nguội lạnh dần nhiệt huyết của các đồng minh đối với Ukraine cũng được phản ánh qua Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao G7. Các nhà ngoại giao G7 vẫn lặp lại cam kết ủng hộ đối với toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine và kêu gọi ngừng bắn ngay lập tức. Nhưng hỗ trợ tài chính của phương Tây dành cho Kiev thì ngày càng nhỏ giọt. Mỹ nhấn mạnh sẽ tập trung tìm cách chấm dứt cuộc xung đột ở Ukraine, song không nêu chính sách viện trợ cụ thể nào.

Đức công bố khoản viện trợ nhân đạo bổ sung trị giá 40 triệu euro cho Ukraine, nhưng cũng thừa nhận tổng số tiền hỗ trợ trong năm nay đã giảm hơn một nửa so với năm 2024.

Theo báo NZZ của Thụy Sĩ, mặc dù một số thành viên của EU và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) vẫn công bố các gói hỗ trợ mới, song tổng giá trị viện trợ quân sự của châu Âu dành cho Kiev vào tháng 8/2025 đã giảm tới 57% so với mức trung bình 6 tháng đầu năm nay.

Con đường gia nhập EU của Ukraine hiện cũng rất chông gai, chủ yếu do vấp phải sự phản đối quyết liệt từ Hungary. Thủ tướng Hungary Viktor Orban cảnh báo, EU sẽ bị kéo vào một cuộc xung đột trực tiếp với Nga nếu đồng ý cho Ukraine gia nhập khối.

Theo kết quả cuộc trưng cầu ý dân gần đây tại Hungary với hơn 2 triệu người tham gia, có tới 95% số người được hỏi phản đối Ukraine gia nhập EU. Khi những tháng ngày lạnh giá cận kề, Ukraine đang khẩn cấp tìm cách ứng phó nguy cơ gián đoạn các dịch vụ thiết yếu.

Các đồng minh EU khẳng định không để Kiev phải đơn độc đương đầu với mùa đông khắc nghiệt nhưng chặng đường từ cam kết đến hành động là không hề dễ dàng.