Mỹ tuyên bố đình chỉ thỏa thuận hạt nhân hơn ba thập kỷ với Nga

Mỹ thông báo tạm dừng thỏa thuận hạt nhân với Nga trong 180 ngày, cho biết sẽ quay trở lại hiệp định nếu Matxcơva đáp ứng yêu cầu họ đưa ra.

“Mỹ tạm dừng các nghĩa vụ theo thỏa thuận INF từ ngày 2/2” – Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo nói với các nhà báo. Ông cho biết Mỹ sẽ thông báo với Nga và các nước khác về việc hoàn toàn rút khỏi hiệp định trong vòng 6 tháng.

INF do Mỹ và Liên Xô ký năm 1987, được coi là bước khởi đầu quan trọng trong việc chấm dứt Chiến tranh lạnh kéo dài gần nửa thế kỷ giữa hai siêu cường. INF cấm các tên lửa mặt đất trong tầm hoạt động từ 500 km đến 5.500 km – nhiều loại trong số này lúc bấy giờ được các bên trong chiến tranh lạnh triển khai.

my tuyen bo dinh chi thoa thuan hat nhan hon ba thap ky voi nga — Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin. (Ảnh: CNN)

Trong những năm gần đây, Mỹ cáo buộc Nga vi phạm thỏa thuận khi phát triển các tên lửa bị cấm, dù Nga liên tục phủ nhận.

Việc đình chỉ làm dấy lên mối lo ngại về một cuộc chạy đua vũ trang mới với Matxcơva và khiến các đồng minh châu Âu lo ngại. Ông Pompeo liên tục đổ lỗi cho Matxcơva về tình hình này trong khi cáo buộc Nga là "trơ tráo" và "vụng trộm" vi phạm thỏa thuận.

Ông cũng một lần nữa đưa ra tối hậu thư cho Nga: "Nếu Nga không trở lại tuân thủ một cách đầy đủ và có thể kiểm chứng được hiệp ước trong thời hạn sáu tháng, bằng cách phá hủy một cách có thể xác minh các tên lửa vi phạm INF, các bệ phóng và thiết bị liên quan của họ, hiệp ước sẽ chấm dứt".

Đồng thời, ông vẫn tuyên bố Mỹ đang hy vọng rằng có thể đặt mối quan hệ với Nga trên một nền tảng tốt hơn.

Tổng thống Putin trong cuộc phỏng vấn hôm 16/1 khẳng định Nga không hứng thú tham gia vào một cuộc đua vũ trang với Mỹ, cảnh báo Washington về một hậu quả nghiêm trọng nếu chính quyền Trump rời bỏ INF.

Tổng thống Trump lần đầu tiên đe dọa rút khỏi hiệp ước mang tính chất bước ngoặt cách đây hơn 30 năm vào tháng 10/2018. Cha đẻ của INF, cựu lãnh đạo Liên bang Xô viết (từ 1985 đến 1991) Mikhail Gorbachev ngay sau đó cảnh báo sẽ là một sai lầm không thể chấp nhận nếu nhà lãnh đạo Mỹ không thay đổi quyết định đe dọa tới hòa bình thế giới này.

Trước đó ngày 30-31/1, Hội nghị giữa phái đoàn 5 cường quốc hạt nhân gồm Mỹ, Nga, Anh, Pháp và Trung Quốc – còn được gọi là câu lạc bộ hạt nhân P5 diễn ra tại Bắc Kinh.