Phố lạc rang giữa Hà thành

Phố Bà Triệu (Hà Nội) giờ đã thành con phố của lạc rang húng lìu. Rất nhiều cửa hàng bán món lạc rang này trên phố. Phố này còn rất nhiều... người tên Vân bán lạc rang húng lìu!

Lạc rang Cụ Vân được cho là ngon nhất ở phố Bà Triệu ẢNH: NGỮ THIÊN

Chị Thu Giang, một khách du lịch từ Huế tới thăm thủ đô đứng rất lâu ở trước số nhà 176 Bà Triệu, Hà Nội. Chị được người bạn hướng dẫn đây chính là địa chỉ có món lạc rang húng lìu ngon nức tiếng. Tuy nhiên, khi tới nơi, chị rất lúng túng trước mấy hàng sát nhau cùng một số nhà này.

“Tôi chỉ nhớ loáng thoáng số nhà 176, gần Trường Nữ công tinh hoa xưa. Nhưng tới nơi thì một bên cổng trường có 1 hàng, bên còn lại có 2 hàng lạc rang. Tôi không biết hàng nào ngon nhất nên phải điện thoại cho bạn. Người bạn nói cứ mua ở hiệu Cụ Vân”, chị Giang chia sẻ. Chị vừa ngạc nhiên vừa buồn cười vì ngay cạnh hàng lạc rang Cụ Vân lại có một hàng khác là lạc rang Bà Vân!

Món lạc rang “thần thánh”

Những biển hiệu cho thấy điều đó. Có hiệu “lạc rang cô Vân”, “lạc rang Bà Vân”, có hiệu lạc rang “chính hiệu Bà Vân”, có hiệu “lạc rang Bà Vân béo”… Trong khi đó, bà Vân, người đầu tiên bán món lạc này trên phố, cũng từng lấy hiệu là bà Vân. Sau này, do có quá nhiều bà Vân, bà đã đổi tên cửa hàng thành “Cụ Vân”.

Chuyên gia ẩm thực Nguyễn Quang Việt cho biết ông đã nếm thử nhiều hàng lạc rang khác nhau trên phố này. Theo ông, vị lạc rang của hiệu “Cụ Vân” thực sự nổi trội so với những hàng còn lại. “Bà ấy đã học nghề của một người bạn vốn là người Hoa. Bà cũng rất cẩn thận khi lựa chọn nguyên liệu nữa. Nguyên liệu sạch, được những người họ hàng tuyển ở quê mang lên. Cộng thêm kỹ thuật rang lạc của bà nữa, món lạc trở nên rất ngon. So với những hàng khác thì quả là một trời một vực”, ông Việt nhận xét.

Với những khách hàng quen, không khó để nhận ra cửa hàng của bà Vân ngày nào, giờ đã có nhận diện “Cụ Vân” cùng với ảnh của bà in trên biển hiệu. Nhờ khách quen và những người do họ giới thiệu, cửa hàng của bà làm ăn đều đặn. Hiện tại, bà Vân đã nhiều tuổi, chỉ quanh quẩn ở nhà trên tầng 2 của số nhà 176 Bà Triệu. Đây thực ra là một số nhà với nhiều gia đình, như nhiều ngôi nhà khác trong phố cổ ở Hà Nội. Con cháu bà thay bà làm hàng, bán hàng. Họ cũng phát triển thêm cơ sở khác ở đường Xã Đàn. Tại phố Bà Triệu, lạc rang Cụ Vân cũng chỉ bán tới 18 giờ là nghỉ. “Bà cháu giờ chỉ ở trên gác thôi, không xuống bán hàng”, người cháu của bà Vân ngồi trông hàng chia sẻ.

Phố nghề lấn cấn thương hiệu

Luật sư Trần Thị Tám, Công ty luật Ipcom, cho rằng việc rất nhiều gia đình sử dụng tên gọi lạc rang Bà Vân là một điều thú vị. Nó cho thấy sức hút của danh tiếng lạc rang Bà Vân phố Bà Triệu. Mặc dù vậy, vượt khỏi chuyện một món ăn chơi, chuyện buôn có hội bán có phường thì đây là câu chuyện thương hiệu. Vì thế, nó phụ thuộc vào việc bà Vân có đăng ký nhãn hiệu cho tên "Bà Vân" hay không. “Đây là tên gọi trong thương mại. Vì thế, muốn được bảo hộ thì phải đăng ký. Nếu bà Vân không đăng ký thì ai sử dụng cũng được. Trong trường hợp đã đăng ký, bà có quyền yêu cầu những nhà còn lại không được sử dụng tên gọi "Bà Vân" trong các sản phẩm lạc rang húng lìu”, luật sư Tám nói.

Một điều thú vị là những hàng lạc rang đều nằm bên số chẵn của phố Bà Triệu. Cụm hàng lạc rang này cũng đông hơn khi gần nhà bà Vân - người vẫn được coi như “tổ nghề” của phố. “Tôi nghĩ có thể coi đây như một phố nghề. Nó hình thành rất tự nhiên, một người làm rồi nhiều người khác làm. Như thế nó cũng nâng vị thế lạc rang ở đây. Cứ nhìn phố Đội Cấn. Ở đó cũng có một hàng bán lạc rang ngon, nhưng nó không phát triển thành phố lạc rang được vì đường sá không thuận lợi như ở Bà Triệu”, ông Việt đánh giá.