Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn nói, từng vết thương trên thân thể nhân viên y tế là lời nhắc xã hội phải bảo vệ những người đang cứu người.
Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn, những thương tích trên cơ thể của điều dưỡng Nguyễn Thùy Trang, Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An không chỉ là những vết thương thể xác, mà là ranh giới sinh tử sắc lạnh. Người chịu tổn thương lại chính là người đang bảo vệ sự sống - nghịch lý đau lòng nhưng cũng làm sáng lên lòng dũng cảm của ngành y.
Từng nhiều năm làm bác sĩ điều trị, ông Thuấn nói ông hiểu cảm giác đối mặt ranh giới sinh tử ra sao. “Mỗi vết thương trên người nhân viên y tế là lời nhắc xã hội cần bảo vệ người đang cứu người – như bảo vệ chính lương tri của cộng đồng”, ông nói.
Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn thăm điều dưỡng bị truy sát.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tới 62% nhân viên y tế toàn cầu từng bị bạo lực bằng lời nói, và từ 8-38% bị hành hung thể chất ít nhất một lần trong đời làm nghề. “Đây là vấn đề toàn cầu, nhưng ở Việt Nam, tính chất lại nghiêm trọng hơn khi chế tài pháp lý còn thiếu sức răn đe, nhiều bệnh viện thiếu đội bảo vệ chuyên nghiệp, hệ thống camera, hay quy trình phản ứng nhanh”, Thứ trưởng nhận định.
Môi trường bệnh viện vốn đầy áp lực, người bệnh lo lắng, thân nhân căng thẳng, bác sĩ kiệt sức, dễ trở thành mồi lửa cho những hành vi bạo lực. “Dù lý do là gì, bạo hành với nhân viên y tế đang làm nhiệm vụ là điều tuyệt đối không thể biện minh. Đó là hành vi đe dọa sự an toàn của con người và niềm tin vào hệ thống chăm sóc sức khỏe”, ông Thuấn nhấn mạnh.
Sau vụ việc ở Nghệ An, Bộ Y tế cử đoàn công tác đến thăm hỏi, hỗ trợ điều trị và phục hồi tâm lý cho các nhân viên bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, theo ông Thuấn, điều đó chỉ là biện pháp tình huống, trong khi vấn đề cần được nhìn nhận ở tầm chiến lược.
Bộ đang triển khai ba nhóm giải pháp lớn. Về an ninh bệnh viện, Bộ phối hợp Bộ Công an và chính quyền địa phương xây dựng quy chế phối hợp bảo vệ trật tự, lắp camera, nút báo động, huấn luyện phản ứng nhanh.
Về pháp lý, ngành y đề xuất sửa luật để coi hành vi tấn công nhân viên y tế khi đang làm nhiệm vụ là hành vi “chống người thi hành công vụ”, đủ căn cứ khởi tố hình sự.
Còn về tâm lý và truyền thông, Bộ sẽ triển khai chương trình hỗ trợ sau sang chấn cho nhân viên y tế, đặc biệt ở khoa cấp cứu, hồi sức, sản, nhi, đồng thời đẩy mạnh truyền thông để xã hội hiểu hơn về đặc thù nghề y – nơi kết quả không phải lúc nào cũng như mong đợi, nhưng đằng sau đó là nỗ lực và hy sinh.
Theo Thứ trưởng, ngành y không thể tự mình chống lại bạo lực nếu thiếu sự chung tay của toàn bộ hệ thống chính trị. “Khi người thầy thuốc bị đe dọa, người bệnh cũng mất đi sự an toàn. Bảo vệ nhân viên y tế là trách nhiệm chung, không chỉ của Bộ Y tế”, ông nói.
Bộ đang tăng cường phối hợp liên ngành với Bộ Công an và các địa phương để đảm bảo an ninh tại các bệnh viện trọng điểm. Ông đề nghị đưa tiêu chí “an toàn cho cán bộ y tế” vào hệ thống đánh giá thi đua của tỉnh, xem đó là một chỉ số bắt buộc.
Bên cạnh đó, ngành tư pháp cần xử lý nghiêm các hành vi bạo lực với nhân viên y tế, còn truyền thông có trách nhiệm xây dựng văn hóa tôn trọng thầy thuốc.
Thứ trưởng Trần Văn Thuấn trao bằng khen của Bộ Y tế cho nhân viên y tế dũng cảm cứu người.
Thứ trưởng Thuấn cho rằng, thực tế đang tồn tại những bất tương xứng trong xử lý pháp luật. “Một vụ va chạm giao thông nhẹ có thể bị khởi tố, trong khi vụ bác sĩ đang cấp cứu bị hành hung chỉ bị xử phạt hành chính. Điều đó khiến người trong nghề cảm thấy bất công”, ông nói.
Theo ông, hành vi tấn công nhân viên y tế khi họ đang cấp cứu bệnh nhân không chỉ gây hại cho cá nhân mà còn đe dọa tính mạng người bệnh. “Pháp luật cần xử lý nghiêm khắc, thậm chí khởi tố hình sự với các tội danh như chống người thi hành công vụ, cố ý gây thương tích hoặc giết người nếu đủ yếu tố cấu thành”, ông nhấn mạnh.
Khoảng trống pháp lý khiến người hành nghề y vẫn chưa được bảo vệ đầy đủ. Theo Thứ trưởng, dù không phải cán bộ công quyền, nhưng khi đang cấp cứu, bác sĩ hay điều dưỡng đang thực hiện nghĩa vụ công – nghĩa vụ bảo vệ sự sống cho cộng đồng. Vì vậy, hành vi cản trở, xúc phạm hay hành hung họ phải được coi là hành vi chống người thi hành công vụ.
Ông cũng kiến nghị Nhà nước xem xét công nhận danh hiệu liệt sĩ hoặc thương binh cho nhân viên y tế hy sinh, bị thương nặng trong khi làm nhiệm vụ, nhất là trong thiên tai, dịch bệnh hoặc bị bạo lực khi cứu người. “Đó không chỉ là sự ghi nhận xứng đáng, mà còn là thông điệp mạnh mẽ rằng xã hội sẽ không để người thầy thuốc đơn độc trên tuyến đầu”, ông nói.
