Bộ Kế hoạch và Đầu tư vừa có văn bản trả lời Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) về phương án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam. Bộ Kế hoạch và Đầu tư bày tỏ quan điểm “ủng hộ” phương án làm đường sắt Bắc - Nam tốc độ khoảng 250km/h. Tuy nhiên, Bộ này cũng nêu rõ còn một vài điểm cần xem xét kỹ…
- Làm rõ công nghệ áp dụng tại dự án đường sắt nhẹ Thủ Thiêm- Long Thành hơn 40.500 tỷ đồng
- Đề xuất thêm phương án làm đường sắt cao tốc Bắc Nam 250km/h
Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, năng lực vận tải của hệ thống giao thông, đặc biệt là trên trục Bắc - Nam hiện nay đang có sự mất cân đối lớn. Đường bộ chiếm 72% khách và 59% hàng; đường thuỷ 40% hàng; hàng không 22% khách nhưng thị phần vận tải của đường sắt chỉ chiếm khoảng 6% khách và 1,4% hàng. Trong khi vận tải đường sắt luôn giữ vai trò chủ đạo tại các quốc gia có nền kinh tế phát triển bền vững như Nhật Bản, Bắc Âu, Bắc Mỹ. Đặc biệt tại Trung Quốc, đường sắt được ưu tiên phát triển tạo ra một năng lực vận tải lớn, chiếm trên 65% về vận tải hàng hoá và hơn 80% về vận tải hành khách.
Sự mất cân đối của hệ thống giao thông vận tải nước ta cùng với vận tải đường bộ chiếm ưu thế làm phát sinh các hệ luỵ đối với nền kinh tế xã hội như gây ra ùn tắc, nguy cơ tai nạn, xâm hại môi trường dẫn đến sự tiêu hao lớn về nguồn lực quốc gia, ảnh hưởng tới sức mạnh cạnh tranh của hàng hoá và của nền kinh tế. Thống kê của Ngân hàng Thế giới, chi phí logictic của nền kinh tế Việt Nam chiếm tới 20,8% GDP, cao hơn nhiều các nước trong khu vực là Thái Lan, Malaysia, và cao gấp hơn 2 lần các nước phát triển là Đức, Nhật Bản, Mỹ (chi phí logistic chiếm khoảng 8,5-9% GDP). Để phát triển kinh tế xã hội chất lượng và bền vững trước hết phải tháo gỡ sự mất cân đối của hệ thống giao thông vận tải.
Do đó, cần thiết phải thực hiện đầu tư một tuyến đường sắt mới, tốc độ cao, vận tải khách và hàng trên trục Bắc - Nam, để hình thành trục vận tải khối lượng lớn trên đất liền, giúp tăng trưởng đồng đều giữa các vùng miền, góp phần bảo đảm quốc phòng, an ninh của đất nước.
Bộ Kế hoạch và Đầu tư đánh giá thêm, Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc -Nam đi qua 20 tỉnh/thành phố là TP Hà Nội, Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình, Thanh Hoá, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên - Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hoà, Ninh Thuận, Bình Thuận, Đồng Nai, và TP Hồ Chí Minh. Đây là một trong những dự án rất quan trọng, góp phần vào sự phát triển đồng bộ hệ thống hạ tầng giao thông, tạo cơ sở cho ngành đường sắt phát huy lợi thế, đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh của đất nước.
Việc xây dựng Dự án là một bước triển khai, cụ thể hoá kết luận của Bộ Chính trị về Chiến lược phát triển giao thông vận tải đường sắt Việt Nam đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2050 và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.
Trên cơ sở tham khảo các kết quả nghiên cứu của Liên danh tư vấn thẩm tra Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, tổng hợp ý kiến thẩm định của các thành viên Hội đồng thẩm định Nhà nước, các cơ quan liên quan và ý kiến phản biện của xã hội và tổng kết kinh nghiệm của thế giới, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề nghị lựa chọn phương án đầu tư tuyến đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam với các nội dung: Dự án được đầu tư để khai thác hỗn hợp tàu khách và tàu hàng với tốc độ thiết kế khoảng 250km/h. Hướng tuyến cần rà soát kỹ, theo hướng gần phía biển để tối ưu và duỗi thẳng đảm bảo êm thuận trong quá trình khai thác; không bám theo các khu dân cư hiện hữu để giảm chi phí giải phóng mặt bằng và tạo ra không gian phát triển mới TOD cho các địa phương tuyến đường sắt tốc độ cao đi qua; tránh các vùng có nguy cơ sạt lở và lũ quét, thuận tiện cho việc kết nối các trung tâm kinh tế, công nghiệp, du lịch và cảng biển.
Mô hình thực hiện dự án theo hình thứ đối tác công - tư. Quy mô đầu tư khổ đường đôi 1.435mm, khai thác hỗn hợp; tốc độ thiết kế tối đa 250km/h cho tàu khách và tàu hàng cao tốc, 180km/h cho tàu khách liên vùng và tàu hàng container; tiêu chuẩn châu Âu. Tổng chiều dài tuyến khoảng 1.508,6km (điểm đầu Ngọc Hồi, điểm cuối Thủ Thiêm). Cùng đó sẽ có khoảng 50 ga hành khách và 20 ga hàng hoá. Tổng mức đầu tư, Bộ này đề nghị làm rõ cơ sở xác định và chuẩn xác lại cho phù hợp.
