Có gì trong những căn hầm tận thế bí mật nhất hành tinh?

Trên khắp thế giới, từ những dãy núi băng giá đến các vùng hoang mạc vắng người, nhiều "hầm tận thế" đã được dựng nên với hệ thống bảo mật đặc biệt, nhằm bảo quản hạt giống, các bản thảo cổ xưa hay các giá trị quan trọng của nhân loại, đóng vai trò như kho dự phòng tối hậu có thể duy trì sự sống và tri thức trước mọi kịch bản thảm họa có thể xảy ra trong tương lai.

Hầm lưu trữ hạt giống Svalbard, Na Uy

Hầm hạt giống ở Svalbard. (Nguồn: TIME)

Căn hầm tọa lạc sâu trong một ngọn núi trên đảo Spitsbergen của Na Uy, được ví như "ổ cứng dự phòng" của toàn bộ hệ thực vật trên Trái đất. Theo Time, nơi đây lưu trữ hàng triệu hạt nâu nhỏ của hơn 930.000 loại cây lương thực. Công trình được thiết kể để chống chọi cả thiên tai lẫn thảm họa do con người gây ra, mục đích bảo đảm nhân loại có thể phục hồi nông nghiệp nếu xảy ra khủng hoảng.

Theo Cary Fowler, một trong những người kiến tạo hầm, vị trí này được chọn vì nhiệt độ lạnh tự nhiên của nó có thể giúp bảo quản hạt giống ngay cả khi mất điện, biến Svalbard thành nơi an toàn nhất cho an ninh lương thực toàn cầu.

Hầm Svalbard không chỉ là nơi bảo tồn các hạt giống quan trọng, mà nó còn là biểu tượng của hợp tác quốc tế vì lợi ích chung của nhân loại, bởi mọi quốc gia và tổ chức đều có thể gửi hạt giống đến đây, không bị ràng buộc bởi chính trị hay ngoại giao.

Ông Brian Lainoff, thành viên của ban quản lý chia sẻ: "Không quan trọng hạt giống đến từ Triều Tiên hay Mỹ, miễn là chúng được bảo quản trong nhiệt độ chính xác và an toàn, đó mới là điều chúng tôi quan tâm".

Văn khố mật Vatican

Một phần của giá sách bên trong Văn khố mật Vatican. (Nguồn: Vatican News)

Trái với tên gọi, Văn khố mật Vatican không phải nơi cất giấu âm mưu hay kho báu bí ẩn, mà nó là thư viện khổng lồ lưu trữ các tư liệu lịch sử quan trọng của Giáo hội Công giáo. Nơi đây lưu giữ những tài liệu vô cùng quý giá như thư của Michelangelo hay hồ sơ về vụ xét xử Galileo.

Văn khố mật Vatican được xây dựng với tư cách Văn khố Trung ương của Tòa Thánh vào năm 1612. Nếu tất cả những giá sách chứa các tài liệu nơi đây được nối lại với nhau, chúng sẽ có chiều dài lên đến 85 km.

Khối lượng tài liệu được lưu giữ, bao gồm phong bì, sổ đăng ký và hồ sơ, là một khối tài sản đồ sộ, được hình thành trong suốt 800 năm ghi chép và thu thập liên tục từ 1198 đến nay.

Kho tư liệu này được coi như kho báu đối với các nhà sử học, giúp giải mã những sự kiện và quyết định đã định hình lịch sử thế giới. Văn khố lưu giữ các tài liệu liên quan đến việc quản lý Giáo hội, đươc Tòa Thánh và Giáo triều sử dụng, và theo ý muốn của Giáo hoàng, chúng cũng có thể là nguồn kiến ​​thức về lịch sử và đời sống của Giáo hội cho tất cả các học giả.

Trung tâm dữ liệu Iron Mountain, Mỹ

Trung tâm dữ liệu Iron Mountain ở Pennsylvania, Mỹ. (Nguồn: The Wall Street Journal)

Iron Mountain không lưu giữ hạt giống hay cổ vật, mà lưu trữ dữ liệu hiện đại. Với diện tích lên đến 81 ha, nằm sâu trong mỏ đá vôi cũ ở Pennsylvania, trung tâm giống như một thành phố ngầm, là nơi làm việc của hơn 2,700 nhân viên. Cơ sở này chuyên lưu trữ thông tin nhạy cảm của 500 công ty và doanh nghiệp giàu có bậc nhất hành tinh, cơ quan chính phủ hay các cá nhân có nhu cầu.

Ra đời cách đây hơn 70 năm, Trung tâm dữ liệu Iron Mountain được xây dựng hoàn toàn dưới lòng đất, sâu gần 70 mét so với mặt đất. Theo Data Center Journal, trung tâm này có hệ thống kiểm soát an ninh tối tân, bảo vệ tài liệu nghiêm ngặt trước mọi rủi ro, thậm chí là động đất, hỏa hoạn, tấn công khủng bố và bom nguyên tử.

Iron Mountain giống như một mê cung ngầm khổng lồ, với hơn 100 hầm lưu trữ lớn, mỗi hầm đều có cánh cửa thép dày, như một "tấm khiên" bảo vệ kiên cố. Để lưu trữ và bảo quản các loại tài liệu, từ dữ liệu số, giấy tờ, phim ảnh, văn bản, trung tâm luôn được làm mát quanh năm ở nhiệt độ khoảng 24 độ C, nhờ hệ thống hồ nước ngầm khổng lồ bên dưới.

Hầm bảo vệ vi sinh vật, Thụy Sĩ

Mẫu vi sinh vật được bảo quản trong tủ đông tại Đại học Zurich, Thụy Sĩ. (Nguồn: Microbiota Vault Initiative)

Microbiota Vault là sáng kiến của một nhóm nhà khoa học Thụy Sĩ, nhằm bảo tồn vi sinh vật trong cơ thể người cho các thế hệ tương lai. Tại đây, các nhà khoa học thu thập và đông lạnh chất thải con người, lưu trữ hơn 1.000 mẫu phân và đặt mục tiêu 10.000 mẫu vào năm 2029. Dự án được lấy cảm hứng từ chính Hầm lưu trữ hạt giống Svalbard.

Mục tiêu của dự án là bảo vệ vi sinh vật quan trọng đối với sức khỏe con người và môi trường, vốn đang bị suy giảm nhanh chóng do lối sống hiện đại, biến đổi khí hậu và lạm dụng kháng sinh. Hệ vi sinh vật của chúng ta bao gồm hàng nghìn tỷ sinh vật, từ vi khuẩn, nấm cho đến virus. Chúng thực hiện nhiều chức năng quan trọng như hỗ trợ tiêu hóa và tăng cường hệ miễn dịch, thậm chí cải thiện sức khỏe tinh thần.

Hiện Microbiota Vault đang lưu giữ hàng nghìn mẫu phân và thực phẩm lên men từ nhiều quốc gia, tất cả đều được bảo quản ở -80 độ C. Dù chưa có công nghệ nào có thể khôi phục hoàn toàn ruột người hoặc hệ sinh thái bằng vi sinh vật đông lạnh, các nhà khoa học vẫn lạc quan rằng khoa học sẽ đủ tiến bộ để phục hồi hiệu quả trong tương lai.

“Có thể 100 năm nữa, việc lưu giữ những vi sinh vật này sẽ giúp ngăn chặn một thảm họa lớn”, Tiến sĩ Martin Blaser, giám đốc Trung tâm Công nghệ Sinh học và Y học tại Đại học Rutgers, Mỹ cho biết.

Kho vàng Fort Knox, Mỹ

Cánh cửa thép nặng 90 tấn là lối vào duy nhất, chỉ có thể mở khi có sự giám sát của ít nhất 3 người. (Ảnh: Newyorkfed)

Fort Knox, kho vàng lớn nhất của Mỹ, được xây dựng vào năm 1936 với chi phí hơn 500.000 USD, có thiết kế đặc biệt để chống lại bất kỳ hình thức tấn công nào. Nằm trên một ngọn đồi tại bang Kentucky, bên trong căn cứ lục quân, hầm được bảo vệ nghiêm ngặt bởi quân đội, hàng rào, hệ thống báo động và nhiều lớp an ninh.

Trong thời gian diễn ra Chiến tranh Thế giới thứ Hai, Fort Knox còn là nơi cất giữ tài sản và tài liệu quý giá như Đại Hiến chương Magna Carta, Tuyên ngôn Độc lập Mỹ, Hiến pháp Mỹ, vương miện Hoàng gia Anh, cũng như dự trữ vàng của nhiều quốc gia châu Âu bị chiếm đóng.

Sự bí ẩn và hệ thống bảo mật tối tân của Fort Knox không chỉ giữ an toàn cho kho vàng và các tài sản quý giá, mà còn khiến nơi đây trở thành biểu tượng quyền lực và an ninh tài chính, đồng thời thu hút sự quan tâm mạnh mẽ trong văn hóa đại chúng.

Tuyến đường tàu điện ngầm bí mật Metro-2, Nga

Metro-2 ở Moskva là một trong những truyền thuyết đô thị hấp dẫn và bí ẩn nhất ở Nga, được cho là mạng lưới tàu điện ngầm bí mật chạy song song tuyến công cộng, được xây dựng dưới thời Stalin.

Theo lời đồn, nó nối liền các tòa nhà chính phủ quan trọng cùng các hầm trú ẩn, dành riêng cho giới tinh hoa của Liên Xô. Dù chưa bao giờ được xác nhận chính thức, nhiều lời kể và tài liệu ám chỉ rằng mạng lưới này có thật và từng là tuyến đường di tản chiến lược.

Sự bí ẩn xung quanh Metro-2 khiến nó trở thành đề tài thu hút trí tưởng tượng công chúng, như một tầng ngầm khác dưới lòng Moskva, sâu tới 15 tầng. Có tin đồn rằng từng có một sinh vật lai kỳ lạ sinh sống trong hệ thống đường hầm này.