Những điều cần biết khi mua gạo hữu cơ

Trong bối cảnh người trồng trọt nhiều nơi đang lạm dụng phân bón, thuốc trừ sâu khiến người tiêu dùng ngày càng bất an với các sản phẩm nông nghiệp thì cụm từ “thực phẩm organic” (hữu cơ) cũng được nhắc đến ngày một nhiều hơn và đặc biệt là đối với mặt hàng gạo.

Thế nào là gạo hữu cơ?

Gạo hữu cơ là sản phẩm thực phẩm sạch 100% không bị biến đổi gen, không sử dụng các chất kích thích tăng trưởng, không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, không sử dụng chất tẩy trắng, chất tạo màu - hương thơm, không sử dụng chất bảo quản.

Sản xuất gạo hữu cơ phải tuân thủ một quy trình hết sức nghiêm ngặt. Đại diện Công ty cổ phần Sản xuất Thương mại XNK Gạo Việt cho biết, không chỉ phải dùng hạt giống sạch và được chọn lựa kỹ lưỡng, mà ngay cả vùng trồng lúa để sản xuất gạo hữu cơ cũng phải là vùng đất sạch, không dư lượng hóa chất, không ô nhiễm, không bị ảnh hưởng của chất thải công nghiệp, bệnh viện, nghĩa trang, các nguồn ô nhiễm khác. Nếu là ruộng sử dụng phân bón hóa học lâu năm phải được xử lý bằng cách sử dụng phân hữu cơ vi sinh ít nhất 03 vụ liên tiếp. Dĩ nhiên nguồn nước tưới tiêu cho cánh đồng phải sạch, thu hoạch đóng gói cũng phải đảm bảo yếu tố sạch.

Vậy để mua đúng gạo hữu cơ, người tiêu dùng cần nắm rõ: Gạo hữu cơ là gạo sạch nhưng gạo sạch chưa hẳn là gạo hữu cơ. Vì gạo sạch theo cách gọi hiện nay là gạo được làm ra từ lúa mà người trồng được phép sử dụng phân bón hóa học trong giới hạn cho phép.

Vì sao giá gạo hữu cơ cao?

Được trồng theo phương pháp tự nhiên nên thời gian sinh trưởng của lúa hữu cơ đến 6 tháng. Trong khi đó, các loại gạo thông thường khác (kể cả gạo được xem là gạo sạch) do có sử dụng chất kích thích tăng trưởng nên chỉ vỏn vẹn 3 tháng là đã thu hoạch. Điều này đồng nghĩa với chất lượng gạo giảm đáng kể, chất độc hại tồn dư nhiều trong gạo, ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng.

Một điều đáng lưu ý nữa là đối với các loại gạo thông thường, dù trữ qua năm này tháng nọ thì gạo vẫn trắng, vẫn đẹp không bị hư, các loại côn trùng như gián, kiến cũng không dám “làm phiền” vì sợ dư lượng hóa chất còn tồn đọng trong đó. Còn với gạo hữu cơ thì khác, các sản phẩm không sử dụng chất bảo quản và tẩy trắng mà được bảo quản bằng cách đóng gói từng túi và hút chân không, nếu đã mở miệng túi hoặc túi bị hở thì phải dùng hết trong thời gian 45 - 60 ngày (quá thời hạn này gạo sẽ bị nấm mốc, mọt) và phải cất trữ cẩn thận vì lũ gián kiến cũng rất thích “xơi” gạo hữu cơ.

Có đạt các tiêu chuẩn chứng nhận quốc tế hay không?

Điều cốt lõi để gạo hữu cơ được lựa chọn, chính là vì gạo hữu cơ tuyệt đối an toàn cho sức khỏe của người tiêu dùng. Để được đánh giá đạt chuẩn an toàn đó, sản phẩm gạo hữu cơ phải trải qua nhiều công đoạn kiểm tra và kiểm nghiệm rất nghiêm ngặt. Chỉ cần một công đoạn nhỏ nào đó trong toàn bộ quy trình bị sai lệch hoặc không tuân thủ đúng tiêu chuẩn sẽ dẫn đến sản phẩm kém chất lượng, không an toàn.

Trên thị trường hiện đang rao bán khá nhiều loại gạo hữu cơ, nhưng ngoài một vài thương hiệu có chứng nhận quốc tế, như thương hiệu gạo Orgagro của Công ty cổ phần Sản xuất Thương mại XNK Gạo Việt đạt chứng nhận hữu cơ USDA (một trong những chứng nhận hữu cơ theo tiêu chuẩn hữu cơ nghiêm ngặt nhất, được cấp bởi Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ), thì đa phần là gạo hữu cơ “tự phong”, tức là gạo được sản xuất theo hướng hữu cơ. Ông Nguyễn Sơn Tiên, Tổng Giám đốc Gạo Việt cho biết, công ty của ông đã có sáu năm thực hiện nghiêm ngặt theo các quy trình canh tác hữu cơ ở vùng nguyên liệu tại Long An. Sau khi gửi hơn năm mẫu gạo đi kiểm định và đánh giá độc lập tại Hoa Kỳ, Gạo Việt mới được cấp mã số Organic quốc tế ở cấp độ toàn phần sau khi hoàn tất toàn bộ 100% chỉ tiêu đánh giá của chứng nhận này (545 chỉ tiêu) dưới sự giám sát trực tiếp tại chỗ từ các chuyên gia của tổ chức Control Union.

Theo các chuyên gia trong ngành, cùng với những mẹo nhỏ cần thiết để nhận biết gạo hữu cơ theo cảm quan thì người tiêu dùng nên tìm hiểu thêm về thương hiệu, quy trình sản xuất của sản phẩm gạo hữu cơ, không nên chọn loại gạo hữu cơ có giá quá rẻ hoặc các loại gạo hữu cơ không có bao bì nhãn mác, chứng nhận rõ ràng.

Phân biệt gạo hữu cơ và các loại gạo khác bằng cảm quan

· Gạo thông thường thì hạt gạo nhẵn bóng và rất trắng - vì có thể sử dụng chất tẩy trắng, nhưng gạo hữu cơ thì màu trắng vừa, hơi đục vì còn giữ lại lớp cám bổ dưỡng.

· Khi nấu, gạo hữu cơ có mùi hương tự nhiên của lúa mới, cơm có mùi thơm dịu, ăn đến cuối bữa vẫn còn thơm chứ không bị hắc mùi như gạo dùng chất tạo hương.

· Cơm nấu từ gạo hữu cơ có vị ngọt thanh, khi để qua đêm chỉ có lớp bề mặt khô còn bên dưới vẫn mềm, khác với loại gạo sử dụng phân bón hóa học thường cứng và dễ thiu.