Đột tử và đột quỵ não đều là những tình trạng nguy hiểm, có thể dẫn đến tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời, hãy phân biệt rõ để có biện pháp xử trí đúng đắn.
Theo ThS.BS Đoàn Dư Mạnh, Phó Giám đốc Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Phương Đông (Hà Nội), cả đột tử và đột quỵ đều có triệu chứng chung là ngất xỉu và mất ý thức đột ngột, gây hoang mang cho người chứng kiến.
Tuy nhiên, nếu không phân biệt được và cấp cứu kịp thời, cả hai đều có thể gây tử vong hoặc để lại di chứng nặng nề do thiếu oxy não.
Dấu hiệu nhận biết
Đột tử: Bệnh nhân đột ngột ôm ngực, đau dữ dội như bị tảng đá đè lên ngực, sau đó ngã quỵ và mất ý thức rất nhanh. Nếu người cứu biết cách kiểm tra, có thể nhận thấy tim ngừng đập khi bắt mạch cảnh hoặc mạch bẹn.
Đột quỵ não: Người bệnh có thể bị đau đầu dữ dội, nói khó, méo miệng, yếu hoặc mất cảm giác ở một bên cơ thể. Một số trường hợp nặng có thể mất khả năng kiểm soát tiểu tiện và đại tiện. Trường hợp này, tim và mạch vẫn còn đập nếu kiểm tra, nhưng tình trạng có thể xấu đi nhanh chóng nếu không xử lý kịp thời.
Nguyên nhân gây ra
Đột tử: Thường xảy ra do tim ngừng đột ngột, có thể do nhồi máu cơ tim, viêm cơ tim, huyết khối trong tim, hoặc các rối loạn điện tim như rung thất, hội chứng Brugada.
Đột quỵ não: Khoảng 2/3 các trường hợp đột quỵ là do nhồi máu não, khi huyết khối từ các mạch máu hoặc tim gây tắc nghẽn mạch máu não. Phần còn lại do xuất huyết não do vỡ các túi phình mạch não gây chảy máu não, thường xảy ra khi huyết áp tăng đột ngột.
Cả đột tử và đột quỵ đều có triệu chứng chung là ngất xỉu và mất ý thức đột ngột, gây hoang mang cho người chứng kiến. (Ảnh minh hoạ)
Triệu chứng chính
Đột tử: Đau ngực dữ dội, khó thở, mất ý thức và tim ngừng đập rất nhanh. Đây là tình trạng cần can thiệp cấp cứu trong vòng vài phút.
Đột quỵ: Một trong những phương pháp đơn giản để nhận diện đột quỵ là theo quy tắc FAST:
- F – Face (Mặt): Một bên mặt bị xệ, mất cân đối, khó cười đều.
- A – Arm (Tay): Yếu hoặc liệt một bên cơ thể, thử giơ cả hai tay lên, nếu một tay rơi xuống hoặc không thể nâng lên, đó là dấu hiệu của đột quỵ.
- S – Speech (Lời nói): Lời nói trở nên ngọng, khó phát âm rõ ràng.
- T – Time (Thời gian): Nếu có bất kỳ triệu chứng nào trên, cần đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế càng nhanh càng tốt.
Các triệu chứng khác như chóng mặt, mất thăng bằng, thay đổi thị lực hoặc khó xử lý thông tin cũng có thể là dấu hiệu của đột quỵ.
Cơ quan tổn thương
Đột tử: Do tim ngừng đập, toàn bộ cơ thể sẽ mất khả năng nhận máu, dẫn đến các cơ quan đều thiếu oxy nghiêm trọng.
Đột quỵ: Thường ảnh hưởng đến một bên cơ thể, chẳng hạn như méo miệng, yếu liệt một bên tay hoặc chân. Nếu không cấp cứu kịp thời, tình trạng có thể xấu đi và dẫn đến tử vong.
Cách xử trí kịp thời
Đột tử: Ngay lập tức ép tim cấp cứu và gọi cấp cứu 115. Mỗi phút chậm trễ, não thiếu oxy có thể tổn thương không hồi phục.
Đột quỵ: Cần gọi cấp cứu ngay và đưa bệnh nhân đến các cơ sở y tế chuyên khoa có đơn vị đột quỵ trong "thời gian vàng" (
Tỷ lệ tử vong
Đột tử: Tỷ lệ tử vong rất cao, lên đến hơn 90% nếu không được cấp cứu kịp thời.
Đột quỵ: Tỷ lệ tử vong nếu không điều trị kịp thời vẫn cao, nhưng thấp hơn so với đột tử. Tuy nhiên, khả năng phục hồi sau đột quỵ còn phụ thuộc vào thời gian cấp cứu và mức độ tổn thương não.
Phòng ngừa
Đột tử: Một lối sống lành mạnh với thể thao đều đặn, bỏ thuốc lá, giảm cân nếu thừa cân, kiểm soát huyết áp, cholesterol, tiểu đường và kiểm tra sức khỏe định kỳ có thể giúp giảm nguy cơ đột tử.
Đột quỵ: Cũng cần duy trì lối sống lành mạnh và kiểm tra sức khỏe định kỳ, đặc biệt là đối với những người có nguy cơ cao hoặc đã từng có tiền sử đột quỵ. Các biện pháp phòng ngừa bao gồm kiểm tra điện tim, siêu âm tim và mạch máu, chụp CT hoặc MRI để phát hiện sớm nguy cơ.
Bác sĩ Mạnh khuyến cáo, đột tử và đột quỵ đều là tình trạng cấp cứu khẩn cấp. Việc phân biệt đúng tình trạng và xử trí kịp thời là yếu tố sống còn. Hãy nhớ rằng, đừng chủ quan với các triệu chứng đau ngực hoặc mất ý thức, vì đó có thể là dấu hiệu của đột tử hoặc đột quỵ não.
Trong mọi tình huống, thời gian cấp cứu là yếu tố quyết định. Nếu nhận thấy bất kỳ triệu chứng nào trên, hãy hành động nhanh chóng để cứu lấy mạng sống.
https://vtcnews.vn/dot-tu-va-dot-quy-khac-nhau-the-nao-ar957341.html
