Giải mã nhiều bí ẩn về Covid-19 nhờ các đôi song sinh

Đầu mùa xuân năm 2020, Kimberly và Kelly Standard, 35 tuổi, tới bệnh viện khám vì sốt, khó thở, được chẩn đoán nhiễm nCoV. Khi Kelly đã xuất viện gần một tuần, Kimberly vẫn tiếp tục điều trị tại khu hồi sức tích cực (ICU).

Suốt một tháng, Kimberly trong tình trạng nguy kịch, phải trợ thở. Những tuần sau đó, cô phải học lại cách nói, đi đứng, nhai và nuốt thức ăn, vị giác kém.

"Tôi muốn biết tại sao bệnh tình của Kimberly trở nặng hơn tôi", Kelly nói.

Thắc mắc của Kelly cũng là vấn đề luôn thôi thúc giới khoa học từ khi đại dịch bùng phát. Trong 94 triệu ca lây nhiễm, không có bệnh nhân nào triệu chứng thật sự giống nhau, dù là giữa những người chung mã di truyền. Các cặp song sinh trở thành đối tượng thí nghiệm sẵn có giúp các nhà khoa học tìm câu trả lời.

Dựa trên dữ liệu thu thập từ các cặp song sinh trên khắp nước Mỹ, Australia, Châu Âu, các nhà khoa học đang xác nhận yếu tố di truyền ảnh hưởng những triệu chứng nào ở bệnh nhân Covid-19. Họ cũng nhấn mạnh hệ miễn dịch của các cặp song sinh có thể rất khác nhau, sự khác biệt rõ rệt hơn theo thời gian.

"Tôi rất ngạc nhiên vì tình trạng bệnh của Kimberly và Kelly khác nhau đến vậy", Mishita Goel, bác sĩ điều trị của hai người nói. "Cả hai đều thừa cân, có tiền sử rối loạn chuyển hóa. Nhưng đáng ra Kelly mới là người bệnh nặng hơn vì cô bị hen suyễn, tiểu đường nặng".

Kelly Standard (trái) và Kimberly Standard (phải) đều mắc Covid-19 vào mùa xuân năm ngoái. Ảnh: NY Times

Trình tự gene phần nào quyết định mức độ nặng nhẹ của bệnh. Các nghiên cứu gần đây hé lộ bệnh nhân Covid-19 nhóm máu O ít nguy cơ bệnh trở nặng hơn người khác. Gene cũng ảnh hưởng cách tế bào phát cảnh báo về nCoV, tăng khả năng phòng thủ, xua đuổi virus của cơ thể. Song, một số biến đổi di truyền lại giúp virus tấn công tế bào dễ dàng, kích hoạt phản ứng miễn dịch quá mức làm tổn thương các mô.

Tim Spector, nhà nghiên cứu sức khỏe cộng đồng, Bệnh viện St. Thomas, London, cho biết có thể tính toán ảnh hưởng di truyền tới triệu chứng Covid-19 như sốt, mệt mỏi, mê sảng. Từ kết quả thu được qua ứng dụng theo dõi triệu chứng, ông và đồng nghiệp phát hiện yếu tố di truyền quyết định 50% sự khác biệt giữa các triệu chứng Covid-19.

Trong khi đó, cặp song sinh Krista Burkett và Kasey Miller, 28 tuổi, từ Toledo, Ohio nhiễm nCoV ngay sau Lễ Tạ ơn. Miller xuất hiện triệu chứng trước. "Bệnh tiến triển ngày càng giống nhau giữa hai chúng tôi, từ sốt, đau lưng, ù tai, đau đầu. Sau đó chúng dần biến mất", Burkett nói. Song, trường hợp này hiếm khi xảy ra. Các yếu tố khiến bệnh trở nặng như thừa cân, bệnh tim, tiểu đường, hút thuốc chịu ảnh hưởng lớn từ môi trường và thói quen của con người, bên cạnh di truyền.

Một số nhà nghiên cứu cho rằng số lượng nCoV trong cơ thể có thể quyết định mức độ nghiêm trọng của bệnh. Michael Russell, 29 tuổi, tự hỏi mình có nhiễm nhiều virus hơn Steven - người anh em sinh đôi hay không. Cả hai nhiễm nCoV ngay sau cuộc gặp mặt gia đình hồi tháng 7.

Sau thời gian tự cách ly trong nhà cùng bố mẹ - cũng có dấu hiệu nhiễm nCoV, Michael đau họng, ớn lạnh, khó thở, mệt mỏi, giảm vị giác và khứu giác. Trong khi đó, Steven chỉ ngứa họng, đau đầu, "giống cảm cúm". Michael cho rằng thời gian giam mình trong phòng kín khiến anh tiếp xúc với một lượng nhiều nCoV hơn Steven, khiến bệnh nặng hơn. "Nhưng đây chỉ là phỏng đoán của tôi", anh nói.

Kasey Miller (trái) và Krista Burkett (phải) mắc Covid-19 sau Lễ Tạ ơn. Ảnh: NY Times

Từ khi còn trong bụng mẹ, hai phôi thai đã có sự phát triển khác nhau. Trong suốt thời thơ ấu và niên thiếu, khoảng cách sinh học giữa các cặp song sinh ngày càng lớn. Những thay đổi này có thể ảnh hướng đến cách cơ thể phản ứng với các bệnh truyền nhiễm, Anita Pepper, nhà sinh học phát triển tại Viện Wistar, Philadelphia giải thích.

Các nhà khoa học cũng nghiên cứu tác động của đại dịch tới sức khỏe tâm lý. Emanuela Medda, Cơ quan Đăng ký Song sinh Italia, đang dẫn đầu nghiên cứu theo dõi chứng lo lắng, căng thẳng, trầm cảm trong hàng nghìn cặp song sinh trên khắp nước Italy. John Hopper, giám đốc Viện Nghiên cứu Song sinh Australia cũng triển khai một dự án tương tự.

"Đại dịch đã tạo ra rất nhiều thách thức", Hopper nói. "Song, kết quả thu được từ một loạt cuộc khảo sát mở ra hy vọng: một số cặp song sinh cho biết đại dịch đưa họ đến gần với người thân hơn".

Kimberly và Kelly nhớ lại những ngày điều trị Covid-19 là quãng thời gian dài nhất họ xa nhau. Những ngày đầu, cặp song sinh liên tục gọi video từ hai phòng bệnh riêng biệt. Khi xuất viện, Kelly luôn thấp thỏm lo lắng cho tình hình của Kimberly. Sau khi tỉnh lại từ phòng hồi sức tích cực và nói được, Kimberly ngay lập tức gọi điện thoại cho Kelly để trò chuyện. Hai chị em ôm chầm lấy nhau khi Kimberly trở về nhà.

"Thật may tôi đã được gặp lại Kelly. Cuối cùng, tôi đã có thể trở lại là chính mình", Kimberly chia sẻ.

Lê Hằng (Theo NY Times)

9x Việt tốt nghiệp thạc sĩ trường danh tiếng nước Anh với khóa luận về COVID-19

Một người tử vong sau vài giờ tiêm vaccine Covid-19

Cố vấn y tế nói Trump "sai lầm khi xử lý Covid-19"